Çiftlerin düzenli cinsel ilişkiye rağmen gebe kalamama durumuna infertilite denilir. Tıbbi çalışmalarda infertilite tanısı koymak için çiftlere verilen süre bir yıl olarak tanımlanır, ancak bilinen ya da öngörülen gebeliğe engel bir durum saptanırsa bu süre beklenilmez. Ayrıca 35 yaşın üstündeki kadınlarda bu süre 6 ay olarak bildirilmiştir. Düzenli cinsel ilişki sıklığı ise haftada 2-3 kez olarak tanımlanır.

Tüp bebek tedavisinde başarı, ilk 3-4 siklusta(döngüde) en yüksektir ancak hastanın çocuk sahibi olabilmesi için tekrarlayan tüp bebek uygulamaları denenebilir. Daha önce başarısız tüp bebek denemesi olan hastalarda,
• Hastanın bireysel faktörleri,
• Daha önceki denemelere verdiği yanıt,
• Elde edilen yumurta sayısı ve kalitesi,
• Embriyo sayısı ve kalitesi,
• Rahimde gebeliğe engel bir problemin var olup olmadığı,
• Gebeliğe engel başka hastalık (tiroid rahatsızlıkları vb.) ve problemin olup olmadığı değerlendirilmeli ve tıbbi olarak şartlar uygunsa tüp bebek tedavisine devam edilmelidir.

Her hastanın tedaviye yanıtının farklı olması nedeniyle tedavi süreleri de farklıdır. Hastanın genel değerlendirmesi tamamlandıktan sonra tüp bebek tedavisi genellikle 2-3 hafta kadar bir zaman gerektirir. Bazen hastanın bireysel faktörlerine göre uzun tedavi protokolleri uygulandığında veya aynı siklusda birden fazla yumurta toplama ve yumurta biriktirme havuz yöntemi uygulandığında bu süre 3-4 haftayı geçebilir.

Tüp bebek tedavilerinde en yüksek başarının 20’li ve 30’lu yaşlar olduğu bildirilmiştir. Özellikle 35 yaşından sonra yumurta sayısı ve kalitesinin olumsuz etkilenmesi nedeniyle tüp bebek tedavilerinde başarı şansının azaldığı unutulmamalıdır. Kadının doğurganlığına engel teşkil edecek bir problemi olmadığı ve anne adayının sağlığını tehlikeye sokmadığı sürece yumurtalık rezervinin sayıca ve kalitece uygun olduğu düşünülüyorsa tüp bebek tedavisi uygulanabilir. Bununla birlikte 40’lı yaşlar sonrasında oluşan gebeliklerde düşük tehlikesin, anomalili bebek riskinin (Down sendromu gibi) artacağı unutulmamalı ve anne açısından gebeliğin getireceği riskler de göz ardı edilmemelidir.

Tüp bebek tedavilerinde birden fazla embriyo transferi yapıldığında çoğul gebelik riski vardır. Bazen tek embriyo transferi sonrasında da embriyo bölünmesi olarak tek yumurta ikiz gebeliği görülebilir. Bazı ülkelerde embriyo transferinde verilecek embriyo sayısında bir sınırlama bulunmazken, bizim ülkemizde yasalarla transfer edilecek embriyo sayısı hastaların bireysel faktörlerine göre en fazla iki embriyo ile sınırlandırılmıştır. Ülkemizde 35 yaşın üstünde tüp bebek uygulamalarında iki embriyo transferi yapılabilirken, 35 yaşın altındaki hastalarda ilk iki denemede tek embriyo transferi, üç ve daha sonraki denemelerde maksimum iki embriyo transferi yapılabilmektedir.

Embriyo transferi ağrısız bir işlemdir ve anestezi gerektirmez. Anne adayının da işlemi izlemesi sağlanarak ultrasonografi eşliğinde işlem tamamlanır.

Tüp bebek işlemleri sonrasında çifte ait iyi kalitede ve dondurmaya uygun fazla sayıda embriyo bulunması halinde çiftin onayı alınarak embriyo dondurma işlemi uygulanabilir. Bu embriyolar belli surelerde saklanır. İmhası ve çözülmesi kararı çift ile birlikte verilir ve düzenli olarak Sağlık Bakanlığına bildirimleri yapılır. Ayrıca embriyo transferinin çeşitli nedenlerle ertelenmesi gereken durumlarda da embriyo dondurması yapılabilir.

Dondurulmuş embriyoların çözülüp transfer edilmesinden sonra elde edilen gebelik oranları, taze siklusda gebelik oranları ile benzerdir.

Yumurta toplama işlemi anestezi altında yapılır ve genellikle 10-30 dakika arasında sürebilir.

Kadın ve erkekte üreme fonksiyonunun devamlılığını sağlamak amacıyla yumurta dondurma işlemi uygulanabilir. Günümüzde, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de kadınlarda özellikle çalışma hayatı, kariyer yapma arzusu ve çocuk isteminin ertelenmesi nedenleriyle yumurta rezervini korumak adına yumurta dondurma talebi artmaktadır. Ülkemizde yasalar özellikle yumurtalık rezervini olumsuz etkileyecek cerrahi ya da kemoterapi, radyoterapi gibi medikal tedavi alacak hastalarda yumurta dondurma uygulamasına izin vermektedir. Ayrıca erken menopoz riski olan kadınlarda da yumurta dondurma yapılabilmektedir. Bu uygulamalar sayesinde genç yaşta kanser tanısı alan (meme kanseri, hematolojik kanserler, solid tümörler, yumurtalık tümörleri…) hastaların ya da yumurtalık rezervini olumsuz etkileyecek tedavi planlanan hastaların (yumurtalık rezervini kötüleştiren çikolata kistlerinin varlığı gibi) ileride çocuk sahibi olabilmelerine imkân sağlanmaktadır.

Kanser tedavileri hem kadında hem de erkekte yumurta sayı ve kalitesini bozabilir. Bu nedenle kanser tedavileri öncesinde üreme fonksiyonunun korunması için yumurta toplama ve dondurma işlemi yapılması önerilmektedir.

Bazı durumlarda özellikle açıklanamayan infertilitesi olan çiftlerde tüp bebek tedavileri sonrasında kendiliğinden de gebelik oluşabilir.

Diğer tüm gebeliklerde olduğu gibi tüp bebek gebeliklerinde de cinsiyetin ultrasonografi ile tespiti bugünkü gelişmiş teknolojik imkânlarla 12-14. haftalarda yapılabilmektedir. Bazen cinsiyete bağlı kalıtsal hastalıkların önlenmesi amacıyla embriyo biyopsisi yapılması ve sonrasında embriyo transferi planlanması gibi tıbbi zorunluluk halinde de daha erken cinsiyet tayini yapılabilmektedir.

Erken menopoz riski olan hastalarda yumurtalıkların uyarılması ile ilgili bilimsel araştırmalar devam etmekte ve bazı güzel sonuçlar bildirilmektedir. Ancak bunun dışında ileri yaş menopoz hastalarında yumurtalık rezervi olmadığı için gebelik söz konusu olmaz. Yurt dışında donör yumurta kullanımı uygulamaları olmakla birlikte ülkemizde bu uygulamalar yasal değildir.