Çocuk Cerrahisi Hakkında
Çocuk cerrahisi nedir?
Çocuk cerrahisi, yenidoğan döneminden erişkinliğe kadar solunum, sindirim ve boşaltım sisteminin doğumsal ve/veya sonradan edinilmiş cerrahi hastalıkları ile ilgilenen bir bilim dalıdır. Çocukluk çağında görülen hastalıklar, her yaş grubunda farklı özellik göstermektedir. Yenidoğan döneminden, ergenlik dönemi de dahil olmak üzere her yaş grubundaki çocuklar hastamız olabilmektedir. Bu hastalıkların tanı ve tedavisi çocuğun gelişimi, fizyolojisi ve psikolojisi göz önüne alınarak yapılmalıdır.
Çocuk Cerrahisi Hizmetleri
Çocuk cerrahisi bölümünde sıklıkla yapılan ameliyatlar nelerdir?
Çocuk cerrahisi bölümünde en sık yapılan ameliyatlar; sünnet, kasık fıtığı, hidrosel, inmemiş testis, testis torsiyonu, hipospadias, laparoskopik girişimler, over kist ve torsiyonu, apendisit, bağırsak düğümlenmesi (invajinasyon) olarak sıralanabilir. Bunların dışında her bir organ sisteminin kendine ait doğuştan gelen hastalıklarının ameliyatları ve yenidoğan dönemine özgü cerrahi gerektiren hastalıkların ameliyatları da yapılmaktadır. Bu hastalıklar; Hirschsprung hastalığı, diyafragma hernisi, mekonyum ileusu, nekrotizan enterokolittir. Ayrıca kabızlık, işeme bozuklukları gibi ameliyat gerektirmeyen bazı fonksiyonel bozukluğa bağlı rahatsızlıklar da çocuk cerrahisinin ilgi alanına girmektedir.
Çocuk cerrahisi bölümünde başarıyı etkileyen faktörler nelerdir?
Çocuk cerrahisi hizmeti tek başına hekimle yürütülen bir hizmet olmayıp, nitelikli ve donanımlı bir çocuk sağlığı ve hastalıkları ekibi ile birlikte, yenidoğan yoğun bakım, anesteziyoloji ve radyoloji ekibini de gerektirmektedir. Tüm bu ekibin donanımlı ve yetkin bir şekilde multidisipliner olarak çalışması ameliyat başarısını etkiler.
Cerrahi başarıyı belirleyen en önemli noktalardan biri de ameliyat öncesi çocuğun hazırlık sürecidir. Ameliyat veya anestezi sırasında sorun yaratabilecek durumların önceden tespit edilmesi, buna hazırlıklı olarak ameliyata başlanması, ameliyat sonrası bakımın iyi olması tedavinin başarısını artırır. Ayrıca ailenin ve çocuğun psikolojik olarak da hazırlanması önemlidir. 3-4 yaşından sonra çocuğa anlayacağı dilde yapılacak tedaviyi, hastane sürecini anlatmak ve ailenin de tedavi sürecinin bir parçası olmasını sağlamak hayatlarındaki bu travmatik süreci en az sorunla geçirmelerini sağlamak önemlidir.
Çocuklarda cerrahi tedavi gerektiren hastalık ya da durumlar nelerdir?
Çocuklarda en sık cerrahi tedavi gerektiren hastalıklardan bazıları; sünnet, fıtık, inmemiş testis, apandisit ve halk arasında bilinen adıyla peygamber sünneti yani hipospadiyas olarak sıralanabilir.
Sünnet nedir?
Sünnet erkek çocuklarda penisin ucunu çevreleyen derinin alınması işlemidir.
Sünnet ne zaman yaptırılmalıdır?
İdrar yolu enfeksiyonu, pipi derisi iltihabı, pipi ucunda balonlaşma ve zorlanarak işeme veya bazı böbrek ve idrar yolu hastalıklarında sünnet erken önerilmektedir. Bu şikâyetler yoksa uygun yaş grubu 2 yaşından önce veya 5-6 yaşından sonradır. 2-5 yaş arası enfeksiyon, böbrek hastalığı varsa o dönemde de anestezi altında sünnet yapılmaktadır.
Sünnet nasıl yapılır?
Sünnet ameliyathane şartlarında uygun anestezi ile yapılan günübirlik cerrahi bir girişimdir. Yani bu işlem için çocuğun uzun süreli hastanede yatırılmasına gerek yoktur. Genellikle işlem sonrasında hastane şartlarında 2-3 saatlik takip yeterlidir. İşlem estetik dikişle yapılmaktadır.
Fıtık nedir? Çocuklarda da fıtık olur mu?
Çocukluk çağında da fıtık görülebilmektedir. Erkek çocuklarda testisler bebek anne karnındayken böbreklerin altında gelişir. Gebeliğin son 3 ayında testisler buradan kasıkta bulunan bir kanal yapısını geçerek torbalara iner. İniş sırasında kanalda açık kalan zar yapısından fıtık oluşabilir. Kız çocuklarda da bu kanaldan yumurtalık bağları geçmektedir. Burada zar açık kalınca kız çocuklarda da fıtık oluşur.
Çocukta fıtık olup olmadığı nasıl anlaşılır?
Genellikle fıtık karın içi basınç artışı geliştiğinde fark edilir. Yani normalde sıkıntısı olmayan bir çocukta, ağladığında, bağırdığında, öksürdüğünde kaka yaparken, ıkındığında kasık bölgesinde fındık, ceviz kadar belirip kaybolan bir şişlik ortaya çıkar. Yeni doğmuş bebekte görülebileceği gibi, daha büyük yaş çocuklarda da görülebilir. Genellikle ailenin anlattığı hasta öyküsü doktorlar için yeterli olur.
Çocuklarda fıtık tedavisi nasıl yapılmaktadır?
Kasık fıtığı kendiliğinden geçen bir hastalık değildir. Bebek ve çocuklarda ameliyatla tedavi edilmediğinde bazı riskler mevcuttur. Şişliğe neden olan şey genellikle bağırsak olup, bazen kız çocuklarında yumurtalıklarda, fıtık kesesi içine girip burada sıkışabilir. O zaman da bu organların beslenmesi bozularak kangrene gider ve daha ciddi ameliyatlar gerekir. Oysaki planlı olarak ameliyatı yapılırsa günübirlik bir işlemdir. Yani ameliyat sabah yapılıp öğlene hasta taburcu edilir. Estetik dikişler kullanılır, iyileşme beklenildiğinden daha kolay olur.
İnmemiş testis nedir?
Erkek çocuklarda testisler bebek anne karnındayken böbreklerin altında gelişir. Gebeliğin son 3 ayında testisler buradan kasıkta bulunan bir kanal yapısını geçerek torbalara iner. Bazı çocuklarda testisler karın içinde kanalda veya torbanın üst kısmında kalabilir. İlk 6-9 ay içerisinde testisin inmesi beklenilir. Eğer 1 yaşa kadar inmezse ameliyatla indirilmesi gerekecektir.
İnmemiş testisin çocuğa zararları nelerdir?
Testis ne kadar uzun süre yukarda vakit geçirirse ve vücut ısısına ne kadar yakın olursa küçülmeye başlar. Sperm üretme yeteneğinin azalmasına neden olur. Bu durum özellikle 2 taraflı inmemiş testisi olan çocuklarda kısırlığa neden olur. Bunun dışında erişkin döneme gelindiğinde o yumurtalıktan tümör gelişme riski normale göre biraz artar.
İnmemiş testis ameliyatı nasıl yapılmaktadır?
Bu ameliyat da günübirlik bir ameliyat olup, genel anestezi altında yapılmaktadır. Testisin lokalizasyonuna göre ameliyat tekniğine karar verilir. Karın içi yerleşimli testislerde laparoskopik yöntemle testis indirilir. Kasık ve kanal bölgesi yerleşimli inmemiş testis olgularında ameliyat kasık bölgesinden yapılır.
Çocuklarda da apandisit olur mu?
Çocuklarda en sık yapılan ameliyatlardan biri de apandisit ameliyatıdır.
Çocuklarda apandisit belirtileri nelerdir?
Çocuklarda karın ağrısı sık görülen bir sorundur. Gaz sancısı, kabızlık, ishal, boğaz enfeksiyonu gibi nedenlerle çocuğun karnı ağrıyabilir. Ama apendisit, bağırsak düğümlenmesi gibi hastalıklarda ameliyat gerekeceği için erken teşhis önemlidir. Devam eden süreklilik kazanan karın ağrısı, beraberinde safralı kusma, yüksek ateş, kanlı dışkılama, karında şişlik uyarıcı durumlardır.
Çocukta apandisit belirtileri görüldüğünde ne yapmak gerekir?
Ağrı kesici veya antibiyotik verilmeden doktora başvurulmalı, doktor ameliyat gerektiren bir hastalıktan emin olduktan sonra gerekli ilaçlar başlanmalıdır.
Apandisit ameliyatları nasıl yapılmaktadır?
Günümüzde çocuklarda da erişkinlerde kapalı safra kesesi ameliyatlarına benzer şekilde laparoskopik yöntemle yapılmakta olup, iyileşme süreci genellikle hızlıdır. Eğer patlamış apandisit değilse, 12 saat sonra beslenmekte 24 saatlik takip sonrasında hasta taburcu edilmektedir.
Hipospadiyas (Peygamber Sünneti) nedir?
Hipospadiyas halk arasında peygamber sünneti olarak da bilinen idrar yapılan deliğin erkek çocukta pipi ucunun altında olmasıdır. Bunun hafif ve ağır olmak üzere idrar deliğinin yerine göre tipleri vardır. Hafif formlarda estetik açıdan, ağır formlarda ise, gerek fonksiyon gerekse estetik amaçlı 2 yaşından önce ameliyatla düzeltilmesi gerekmektedir. Bu çocuklarda dikkat edilmesi gereken sünnetin ameliyata kadar ertelenmesi gerekliliğidir.
