Terleme, vücut ısısının atması sonucunda, vücudun ısı dengesini kontrol altına alınmasını sağlayan fizyolojik bir durumdur. Aşırı terleme ise çevresel faktörlerden ve vücut ısı kontrolünden bağımsız olarak fazla terleme durumudur.
Güven Hastanesi Göğüs Cerrahisi Bölümünden Prof. Dr. Berkant Özpolat, aşırı terlemeyi, tıbbi adıyla hiperhidrozisi anlattı.
Koltuk altlarından, yüzünden ve ellerinden damla damla terleyen, kışın soğuk havada bile bu durumu yaşayan insanların hastalığı olan aşırı terleme, tıpta “hiperhidrozis” olarak adlandırılmaktadır.
Terleme, normal bir fizyolojik durumdur. Vücut ısısının artması, egzersiz sonucu ter bezlerine gönderilen uyarı sayesinde terlenir ve ısı dengesi korunur. Oysaki, hastalık olarak isimlendirilen hiperhidrozis, vücut ısısı artmadan, sempatik sisteme gönderilen aşırı uyarı sonrası kişinin fizyolojik ihtiyaçları dışında aşırı terlemesidir.
Aşırı terlemenin nedenleri nelerdir?
Aşırı terleme, vücutta bazı durumlara (enfeksiyon hastalıkları, kanser, diyabet, hipertiroidi, kalp hastalıkları, menopoz, obezite, bazı ilaçlar vs...) ikincil olarak görülebilir. Kişi, daha önce olmayan bir aşırı terleme durumunda mutlaka doktora başvurulmalıdır.
“Primer hiperhidrozis” ise altta yatan başka bir hastalık olmadan ter bezlerinin aşırı çalışmasıdır. Kesin nedeni bilinmemektedir. Stres yüzünden artabilir ama nedeni psikiyatrik bir bozukluk değildir. Son yıllarda genetik bir kökeni olduğu bilimsel yayınlarda bildirilmektedir. Erkek ve kadınlarda aynı oranda görülür.
Aşırı terleme belirtileri nelerdir?
Aşırı terleme, vücudun herhangi bir yerinde görülebilse de birtakım yerleri, bölgesel olarak etkiler. Bunların başında yüz, koltuk altı ve eller gelmektedir. Ellerde ve yüzde aşırı terleme doğumdan itibaren görülebilirken, koltuk altı terlemesi genellikle ergenlik döneminde ortaya çıkar.
Yapılan çalışmalarda aşırı terlemenin kişinin günlük sosyal aktivitesini kısıtladığı, diğer insanlarla ilişkisinin azaltmasına neden olduğu, el sıkışırken utanıldığı, yazarken veya klavye kullanımında sorunlar yaşandığı, eğitim hayatını etkilediği, özgüven eksikliği yarattığı, çekingenliğe sebep olduğu ve yaşam kalitesini düşürebildiği gösterilmiştir.
Sosyal bir ortama giren kişi, terleyeceği endişesiyle psikolojik olarak etkilenmekte ve bu durum daha fazla el yüz ve koltuk altı terlemesine neden olmaktadır.
Ayrıca, terleyen bölgelerde cilt enfeksiyonları daha sık görülmektedir.
Bir diğer durum ise terleyen bölgede bakterilerin yarattığı kokudur. Ter kokma ile kişi sosyal çevresinden uzaklaşabilir veya arkadaşları tarafından dışlanabilir.
Aşırı terleme birçok kişi tarafından önemsenmese de klinik tecrübelerimiz ve gözlemlerimiz, aşırı terlemenin tedavi edilmediği zaman kişinin sosyal yaşantısını, eğitimini olumsuz olarak etkilediği yönündedir. Bu nedenle hastalarımıza ve yakınlarına tedavilerin mümkün olan en erken dönemde başlamasını önermekteyiz.
Aşırı terleme tanısı nasıl konulmaktadır?
Primer hiperhidrozis tanısı detaylı bir klinik hikaye ve ikincil nedenlerin dışlanması ile konulur.
Bölgesel primer hiperhidrozis tanısı koymak için bu konuda araştırmalar yapan uluslararası çalışma gruplarının belirlediği kriterlere uygun hareket edilmektedir.
Bu kriterler, altta yatan bir neden olmaksızın bölgesel, görünebilir aşırı terlemenin en az altı ay süre ile bulunması, iki taraflı dağılım olması, kişinin günlük aktivitelerini kısıtlaması, haftada en az bir kez aşırı terleme olması, aile hikayesi bulunması, 25 yaşından önce başlamış olması, uyku esnasında terlemenin olmamasıdır. Kesin tanı, bu kriterlere göre hekim tarafından belirlenir.
Aşırı terleme tedavisinde kullanılan cerrahi dışı yöntemler nelerdir?
Cerrahi dışı yöntemler arasında ter kesici kimyasallar, iyontoforez ve botoks tedavisi bulunmaktadır. Yanı sıra sadece hekim tarafından önerilen ve dozunun çok dikkatli olarak ayarlanması gereken ilaçlar kullanarak teri azaltmakta veya kesebilmekteyiz. Ne yazık ki bu yöntemlerle elde edilen başarılar geçici olmaktadır.
Aşırı terlemenin cerrahi tedavisi nasıl yapılmaktadır?
Vücutta ter bezlerinin aktivitesini kontrol eden sistem, sempatik sinir sistemidir ve kişi tarafından kontrol edilemeyen otonom sinir sistemini bir parçasıdır. Ter bezlerini ilgilendiren sinirlerin aktivitesini azaltmaya yönelik işleme, sempatektomi denmektedir. Lokal tedavilerden fayda görmeyen hastalara, torakoskopik sempatektomi kalıcı bir çözüm olarak başarı ile uygulanmaktadır.
Aşırı terleme konusundaki bilimsel çalışmalarda, günümüz yüksek teknolojisiyle ince çaplı teleskop ve kameralar kullanılarak yapılan ve cerrahi olarak sempatik sinirlerin aktivitesinin ortadan kaldırıldığı, ‘torakoskopik sempatektomi’ olarak adlandırılan ameliyatın güvenilirliği ve başarısı gösterilmiştir.
Hastanın uygunluğu, yapılan muayene ve tetkikler sonrasında hekim tarafından belirlenir ve olası yan etkileri hastaya anlatılarak ameliyat planlanır.
Ameliyat, koltuk altına yapılan küçük kesi ile uygulanır ve hastalarımızın büyük bir kısmında (%99) entübe edilmeden (soluk borusuna tüp takılmadan) ve herhangi dren yerleştirilmeksizin tamamlanır. Kozmetik olarak tatmin edicidir ve entübasyon yapılmadığından, genel anestezi açısından riskler en aza indirilmiştir.
Cerrahi sonrası dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
İşlem sonrası genellikle bir gece hastane yatışı yapılır. Uygun durumlarda taburculuk, aynı günün akşamında da yapılabilmektedir.
İşlem sonrası normal hayata dönme süresi ne kadardır?
Taburculuk sonrası kişiler hafif sporlar dahil her türlü aktivitesini gerçekleştirebilmektedir.
Aşırı terleme cerrahi tedavi sonrasında tekrarlar mı?
Bilimsel yayınlarda cerrahi sonrası nadir de olsa tekrarlayabileceği ve işlemin yeniden uygulandığı olgular bildirilmiştir. Torakal sempatektomi ameliyatlarından sonra görülebilen ve nedeni konusunda halen görüş birliğine varılamamış bir durum olan Kompansatuar terleme (refleks terleme) ise ameliyat sonrası bazı hastalarda sırt, bel kısımlarında görülen ve zaman içinde azalan bir yan etkidir. Refleks terleme, konusunda hasta, ameliyat öncesi detaylı olarak bilgilendirmekteyiz.
Periyodik olarak haber bültenimizi size ulaştıralım.
Nesilden nesile hayat bize GÜVEN diyor.
Güven Hastanesi hizmet standartları ile JCI tarafından akredite edilmiştir. JCI şikayet bildirimlerinizi buraya tıklayarak yapabilirsiniz.
Kişisel verilerin korunması ve işlenmesi politikalarına ilişkin aydınlatma metnimize buradan kişisel veri işleme envanteri ve kişisel verilerin korunması politikamıza ise buradan ulaşabilirsiniz.
