Beta enfeksiyonu, okul çağı çocuklarında sık görülen ve tedavisinin göz ardı edilmemesi gereken bir boğaz enfeksiyonudur.
Yüksek ateş, baş ve boğaz ağrısı, boynun ön tarafındaki ve çene altındaki lenf bezlerinde şişlik, bademciklerde kızarıklık, kirli beyaz-sarı renkte lezyonlar Beta enfeksiyonun belirtileri arasındadır. Beta enfeksiyonun tedavi edilmemesi ise akut kalp romatizması gibi ciddi rahatsızlıklara neden olabilir.
Beta enfeksiyonu, A grubu Beta hemolitik Streptokok adı verilen mikroorganizmanın neden olduğu boğaz enfeksiyonudur. Beta enfeksiyonu halk arasında anjin, Grup A streptokok (GAS) enfeksiyonu gibi isimlerle bilinir.
Beta enfeksiyonu genellikle kimlerde görülür?
Beta enfeksiyonu her yaşta görülmekle birlikte en sık okul çağı çocuklarında ve adölesan (ergenlik) döneminde görülür ve 7-8 yaş civarında pik yapar. Beta enfeksiyonun üç yaş altındaki çocuklarda görülme sıklığı nadirdir.
Sonbaharın sonunda, kış aylarında ve ilkbaharın başında yılın diğer zamanlarına göre daha fazla görülür.
Beta enfeksiyonu nasıl bulaşır?
Beta enfeksiyonu, hasta insanların solunum yolu salgılarıyla temas yoluyla bulaşır. Bu nedenle beta enfeksiyonunun okul, kreş gibi kalabalık mekanlarda bulaşı daha kolaydır. Nadiren hijyenik hazırlanmamış gıdalarla da bulaşabilir.
Beta enfeksiyonunun kuluçka süresi 2-5 gündür.
Beta enfeksiyonu belirtileri nelerdir?
Yüksek ateş,
Baş ve boğaz ağrısı,
Boynun ön tarafındaki ve çene altındaki lenf bezlerinde şişlik,
Yumuşak damakta (damağın bademciklere yakın kısmı) noktasal kanamalar ve bademciklerde kızarıklık, kirli beyaz-sarı renkte lezyonlar Beta enfeksiyonunun belirtileri arasında gösterilir.
Bazı çocuklarda bu yakınmalara karın ağrısı da eşlik edebilir.
Beta enfeksiyonu üç yaş altındaki çocuklarda tipik bulgular yerine;
Burun akıntısı,
Halsizlik,
Çok yüksek olmayan ateş,
Huzursuzluk gibi belirtilere neden olabilir.
Beta enfeksiyonu tanısı nasıl konur?
Hastanın yaşı, şikayetleri, muayene bulguları Beta enfeksiyonunu kuvvetle düşündürse de Beta enfeksiyonu tanısını doğrulamak için hızlı streptokok antijen testi ve boğaz kültürü testleri önerilmektedir.
Burun akıntısı, öksürük, seste kabalaşma gibi viral enfeksiyonu düşündüren bulguları olan çocuklara ve üç yaş altındaki çocuklara bu testlerin rutin olarak yapılması önerilmez.
Örnekler, kültür çubuklarının bademciklere ve boğazın arka tarafına sürülmesi ile alınır. Hızlı antijen testi kısa sürede sonuçlanır. Testin pozitif (+) saptanması, hastada Beta enfeksiyonu olduğunu gösterir ve tedavi başlanması gerekir. Hızlı antijen testinin negatif (-) olması durumunda boğaz kültürü gönderilmelidir. Boğaz kültürü, Beta enfeksiyonu tanısında ‘altın standart’ olarak kabul edilir. Test alındıktan 18-24 saat sonra sonuçlanır, bazı durumlarda net sonucu alabilmek için 24 saat daha beklemek gerekebilir. Kültürde üreme saptanırsa antibiyotik tedavisi planlanır.
Eğer Beta enfeksiyonu belirtileri yoksa Beta enfeksiyonu olan çocukla aynı evde yaşayanlardan veya okuldaki diğer temaslı kişilerden rutin olarak test gönderilmesi önerilmez. Bu durumun önemli bir istisnası vardır. Eğer çocukla aynı evde yaşan kişilerde Beta enfeksiyonu komplikasyonu olarak ortaya çıkan kalp romatizması veya akut glomerülonefrit tabloları varsa, bu kişilere yakınmaları olmasa da Beta enfeksiyonuna yönelik testler yapılmalıdır.
Hatırlatmak istediğimiz önemli noktalardan biri de ASO testinin akut Beta enfeksiyonun tanısının koyulmasında bir yerinin olmadığıdır.
Beta enfeksiyonu nasıl tedavi edilir?
A grubu Beta hemolitik streptokok mikrobu penisiline karşı duyarlıdır. Bu nedenle tedavide ilk seçenek daima penisilinlerdir. Penisilin alerjisi olanlarda alternatif antibiyotik tedavileri planlanır. Penisilin tedavisi tek doz olarak enjeksiyon veya 10 günlük şurup ya da tablet şeklinde uygulanabilir. Beta enfeksiyonu tedavisine, şikayetler başladıktan sonraki ilk dokuz gün içinde başlanırsa, Beta enfeksiyonun çok önemli bir komplikasyonu olan akut kalp romatizması (romatizmal ateş) gelişimi önlenir. Antibiyotik tedavisine ek olarak ateş, baş ve boğaz ağrısı gibi şikayetlere yönelik ateş düşürücü ve ağrı kesici ilaçlar, boğaz spreyleri kullanılabilir.
Beta enfeksiyonu olan çocuklar boğaz ağrısı nedeni ile beslenmek istemeyebilirler. Sıvı alımına dikkat edilmesi önemlidir. Yumuşak kıvamlı, yutulması kolay gıdalar daha kolay tolere edilir. Ayrıca dondurma gibi nispeten soğuk gıdaların tüketilmesi boğaz ağrısının azaltılmasında faydalı olur. Portakal suyu, limonata gibi asidik içecekler boğaz ağrısının artmasına neden olabilir.
Antibiyotik başladıktan yaklaşık 12-24 saat sonra hastalığın bulaştırıcılığı kalmaz, birkaç gün içerisinde ateş düşer, devamında boğaz ağrısı geriler. Bu nedenle çocuğun okula devamı için en az 24 saat uygun antibiyotik tedavisini almış olması gerekir. Bu süre zarfında bulaş ihtimalini azaltmak için el temizliği, çatal, kaşık, havlu gibi kişisel eşyaların ayrılması gibi standart hijyen kurallarına ek olarak damlacık izolasyonu (öksürük, hapşırık sırasında ağzın kapatılması, maske kullanılması gibi) tavsiye edilir.
Beta enfeksiyonu tedavisi sonrası rutin olarak boğaz kültürü kontrolü yapılması önerilmez. Fakat çocukta kalp romatizması öyküsü varsa tedavi sonrası boğaz kültürü yapılarak enfeksiyonun iyileştiği gösterilmelidir.
Beta enfeksiyonuna bağlı hangi komplikasyonlar gelişebilir?
A grubu Beta hemolitik streptokok boğaz enfeksiyonu sonrasında akut kalp romatizması, akut glomerülonefrit gibi ciddi komplikasyonlar görülebilir.
Özellikle akut kalp romatizması çocuklarda doğuştan olmayan kalp hastalıklarının en önemlilerinden biridir. Tedavi edilmemiş Beta enfeksiyonlarından sonra ortaya çıkabilir. Bu nedenle Beta enfeksiyonunun tanınması, doğru ve tam tedavisinin yapılması çok önemlidir.
Beta taşıyıcılığı nedir?
Bazı durumlarda Beta mikrobu hiçbir yakınmaya neden olmadan boğaza yerleşebilir. Bu durum taşıyıcılık olarak adlandırılır. Bunların bir kısmı tesadüfen tespit edilebilir. Özellikle salgın dönemlerinde okul çocuklarının yaklaşık yüzde 25’inde taşıyıcılık söz konusu olabilir. Başka bir sağlık problemi ve Beta enfeksiyonu düşündüren yakınması olmayan çocuklarda, durumun taşıyıcılık olduğunu kesin ise rutin bir tedavi önerilmemektedir.
Çocuğun yaşadığı yerde akut kalp romatizması veya akut glomerülonefrit vakalarında artış varsa,
Ailede akut kalp romatizması öyküsü varsa,
Uygun tedaviye rağmen aile içinde sürekli tekrarlayan Beta enfeksiyonu öyküsü varsa,
Tekrarlayan Beta enfeksiyonları nedeniyle çocuğun bademciklerinin alınması planlanıyorsa Beta enfeksiyonu taşıyıcılığı mutlaka tedavi edilmelidir.
Periyodik olarak haber bültenimizi size ulaştıralım.
Nesilden nesile hayat bize GÜVEN diyor.
Güven Hastanesi hizmet standartları ile JCI tarafından akredite edilmiştir. JCI şikayet bildirimlerinizi buraya tıklayarak yapabilirsiniz.
Kişisel verilerin korunması ve işlenmesi politikalarına ilişkin aydınlatma metnimize buradan kişisel veri işleme envanteri ve kişisel verilerin korunması politikamıza ise buradan ulaşabilirsiniz.
