Tuvalet eğitimi, çocuklar ve ebeveynler için yeni bir dönemin başlangıcı olan zorlu bir süreçtir. Çocuğun ve ailenin tuvalet eğitimi sürecine hazır olması ise oldukça önemlidir.
Çocuklarda tuvalet eğitimine 18 aylıktan önce başlanmamalıdır. Ayrıca tuvalet eğitimi 3 yaşından daha geç de olmamalıdır. Tuvalet eğitimine yanlış zamanda başlanması ve tuvalet eğitimi döneminde yanlış tutum sergilenmesi çocuğun ilerleyen dönemlerde öz güven eksikliği yaşamasına, yeniliklere açık olmamasına, yaşıtlarıyla olumsuz ilişkiler kurmasına yol açabilir.
Çocukların kişisel, öz-bakım ve sosyal gelişimlerinin sağlıklı olması açısından tuvalet eğitiminin nasıl verildiği önemlidir. Buradaki kritik nokta, tuvalet eğitiminin ne erken ne de geç verilmesidir.
Tuvalet eğitimine başlandığında bez tamamen çıkartılmalı ve iç çamaşırı giydirilerek belli zaman aralıklarında çocuk, çiş ve kaka için tuvalete götürülmelidir. Bu nedenle çocuk bezliyken gözlem yapılarak çiş ve kaka saatleri belirlenmeli, tuvalet eğitime başlandığı zaman bu saatler dikkate alınmalıdır. Çocuk altına kaçırdığı zaman -ki birçok kez kaçırabilir- kızmadan, bağırmadan, sakin bir şekilde “çişini/kakanı tuvalete yapman gerekiyor” diyerek üstü değiştirilmelidir.
Çocuklarda tuvalet eğitimine ne zaman başlanmalı?
Her çocuğun biricikliği ve her ailenin dinamikleri birbirinden farklı olsa da temelde doğru olan, çocukların 18 aylıktan önce kas kontrolünü sağlayamamalarıdır.
Çocuklarda tuvalet eğitimine 18 aylıktan önce başlanmamalıdır. Ayrıca tuvalet eğitiminin 3 yaşından daha geç olmaması önemlidir. Ancak özel gereksinimli çocuklarda yaş değil, gelişim özellikleri dikkate alınarak daha geç eğitim verilmesi mümkün olabilmektedir.
Çocuklarda tuvalet eğitimi ne kadar sürer?
Çocuk tuvalet eğitimine hazırsa bir haftada da öğrenebilir. Bu süre bir ay da olabilir. Çocuğun tuvalet eğitimine hazır olması kadar ebeveynin de hazır olması önemlidir. Çünkü bu süreçte ebeveyn sabırlı olmalı, çocuğuna gösterdiği ilgi ve sevgi çocuğun altına kaçırmasıyla değişmemeli, olumsuz olmamalıdır.
Çocuğun tuvalet eğitimine hazır olup olmadığı nasıl anlaşılır?
Tuvalet eğitimine hazır olmakla ilgili birkaç kriterden söz etmek mümkün.
Çocuk, “otur-gel-bak-ver-al” gibi basit tek aşamalı yönergeleri anlayıp yerine getiriyorsa,
Klozete oturmada sorun yaşamıyorsa,
Islaklıktan rahatsız oluyorsa çocuğun tuvalet eğitimine başlamaya hazır olduğu düşünülebilir.
Çocuğu tuvalet eğitimine hazır olmasını sağlamak için yapılması gerekenler şunladır:
Bezli ve giysili halde tuvalete oturtmak (Klozet kapağı kapalı halde),
Bezli ve giysili halde tuvalete oturtmak (Klozetin üstünde adaptör varken),
Bezi olmadan tuvalete oturtmak (Klozetin üstünde adaptör varken),
Evcilik oyunlarında bebeğini-ayısını vs. çişi-kakası gelmiş diyerek tuvalete götürmek,
Bezindeki kakaları beraber tuvalete dökme ve “kakaların arkadaşları burada, güle güle kakalar” diyerek sifonu çekmesine izin vermek.
Tuvalet eğitiminde yapılmaması gerekenler neler?
Çocuklarla olan her türlü iletişimde olduğu gibi tuvalet eğitiminde de olumlu iletişim kurulması, yapılmaması gerekenlerin değil yapılması gerekenlerin söylenmesi önemlidir.
Pis, kötü, ayıp gibi ifadelerin kullanılmaması,
Çocuğun yaşına ve gelişim özelliğine uygun olarak kısa ve net bir şekilde bağırsak hareketlerinin ve dışkılamanın sağlığımız için öneminin anlatılması,
Çocuğu utandıracak ifadelerden kaçınılması,
Çiş ve kakasını tuvalete yaptığı zamanlarda abartılmadan ödüllendirilmesi,
Tuvalet eğitiminin hayatın odak noktası haline getirilmemesi önemlidir.
Çok titiz olunması ve çocuk üzerinde baskı kurulması, bu dönemdeki çocukların daha fazla inatlaşmasına, olumsuz davranışlar sergilemelerine neden olabilir.
Tuvalet eğitimine başlamak için çocukların konuşması gerekiyor, çişini kakasını söylemesi gerekiyor diye düşünülmemeli, söylenilen uyarıları yerine getiriyor olması (alıcı dilinin olması yeterli), 18 aylıktan büyük olması ve ıslaklıktan rahatsız olması kriter olarak alınmalıdır.
Yanlış verilen tuvalet eğitimi çocukta hangi sorunlara neden olabilir?
Çocuğun fiziksel hareketlerinin arttığı, bağımsızlaştığı, kendi başına başardığı görevlerin olduğu 2 yaş döneminde başlanılan tuvalet eğitiminin çocukla inatlaşmadan, baskı kurmadan geçirilmesi, çocuğun öz güvenli, uzlaşmacı, sosyal ve isteklerini ifade edebilen, problem çözebilen biri olmasını sağlayacaktır. Ancak bu dönemde baskı kurulması, olumsuz ifadelerin sıklıkla söylenmesi, çok titiz davranılması, çocukların kendini sevmemesine, yaşıtları ve yetişkinlerle olumsuz ilişkiler kurmasına, yeniliklere açık olmamasına, öz-bakım becerilerini geç kazanmalarına neden olabilir.
Tuvalet eğitiminin kişilik gelişimine etkisi var mıdır?
Tuvalet eğitiminin kişilik gelişimine etkisini çok önemli iki kuramcının değerlendirmeleriyle açıklamak gerekir.
Piaget, 2-4 yaşı işlem öncesi dönemin sembolik dönemi olarak belirlemiştir. Bu dönemdeki çocuklar, isteklerini ertelemede sorun yaşayan, ben merkezci ve nesnelerin sadece bir özelliğine odaklanabilen çocuklardır. Bunun yanı sıra öğrenmeye çok açık, çevrelerindeki her şeyi taklit eden ve dil gelişiminin de hızlı olduğu bir dönem içindedirler.
Freud, 1-3 yaşı psikoseksüel gelişim dönemleri içinde anal dönem olarak ele almış ve bu dönemin özelliklerini aşağıdaki şekilde belirlemiştir:
Tuvaleti tutma veya istenilen yere yapma ve bu nedenle çocuğun ödül alması gibi durumlar toplumun kabul ettiği iyi-kötü kavramını öğrenmesini sağlar.
Hoşgörüsüz, katı, baskıcı yolla tuvalet eğitimi veren anne-baba ya da bakıcılar, çocuğun bu döneme bağımlı olmasına neden olur.
Tuvalet eğitimi iyi olanlar yaratıcı, üretken, aktif olurlar.
Kötü olanlar inatçı, cimri, aşırı düzenli veya aşırı düzensiz, saldırgan davranışlar sergileyen bireyler olabilirler.
Çocuk ve aile, tuvalet eğitimine hazır ise bu süreç kolay,hızlı ve eğlenceli geçecektir. Ancak ailelerin bu süreci profesyonel destek alarak daha sorunsuz geçirmelerini sağlamak da mümkündür. Her çocuk ve ailenin biricikliği göz önüne alınarak, aileler destek almaktan çekinmemeli, bu sürecin geçici olduğunu hatırlamalı, hem çocukları hem de kendileri için tuvalet eğitimini öğretici ve eğlenceli bir hale getirebilmeliler.
Periyodik olarak haber bültenimizi size ulaştıralım.
Nesilden nesile hayat bize GÜVEN diyor.
Güven Hastanesi hizmet standartları ile JCI tarafından akredite edilmiştir. JCI şikayet bildirimlerinizi buraya tıklayarak yapabilirsiniz.
Kişisel verilerin korunması ve işlenmesi politikalarına ilişkin aydınlatma metnimize buradan kişisel veri işleme envanteri ve kişisel verilerin korunması politikamıza ise buradan ulaşabilirsiniz.
