Çölyak hastalığının tedavisinde glüten içeren hiçbir besinin tüketilmemesi ve glüten diyetinin ömür boyu sürdürülmesi büyük önem taşıyor. Üzerinde “Glüten İçermez” uyarısı bulunmayan; ekmek, makarna, irmik ve hamur işlerinin tüketilmesi çölyak hastaları için oldukça tehlikeli sonuçlara yol açabiliyor. Yiyecek ve içeceklerin yanı sıra; bazı mutfak araç gereçlerinin ve kozmetik ürünlerin de glüten içermesi çölyak hastalarının bu ürünlerde de seçici davranmasını gerektiriyor. Güven Hastanesi Gastroenteroloji Bölümü Uzmanları, 4 soruda çölyak hastalığını anlattı.
Çölyak; buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi tahıllarda bulunan glütene karşı hassasiyet ile gelişen emilim bozukluğu hastalığıdır. Otoimmün ailesel geçişli bir hastalık olup glüten içermeyen diyetle, klinik bulgularında düzelme göstermektedir.
Çölyak hastalığı belirtileri nelerdir?
Çölyak hastalığının belirtileri, çocuklarda ve yetişkinlerde farklılık göstermektedir. Yetişkinlerde yaygın olarak görülen çölyak hastalığı belirtileri; ishal, kabızlık, gaz, karın ağrısı, kilo kaybı, tekrarlayan ağız yaraları olarak sıralanabilir. Çölyak hastalığı; tedaviye dirençli reflü, tekrarlayan karaciğer fonksiyon testleri yüksekliği, tekrarlayıcı pankreatit otoimmün hepatit, steatohepatit gibi bulgular ile ortaya çıkar. Çölyak ile birlikte demir, B12 vitamini, D vitamini ve kalsiyum eksikliği, folik asit eksikliğine bağlı anemi, osteoporoz infertilite, dermatit (egzama), miyokardit (kalp kası iltihabı), dilate kardiyomiyopati, yorgunluk, depresyon, psikiyatrik hastalıklar da görülebilir. Çocuklarda görülen belirtilerinden bazıları ise; kusma, ishal, karında şişlik, iştahsızlık, gelişim geriliğidir.
Çölyak hastalığı tanısı nasıl konur?
Çölyak hastalığından şüphelenildiğinde öncelikle spesifik kan tetkikleri ve antikor testleri yapılır. Tetkik ve test sonuçlarının pozitif çıkması durumunda üst endoskopi (gastroskopi) işlemine başvurulur. Vücuda alınan gıda, ince bağırsakta bileşenlerine ayrıştırılıp bağırsak mukozası üzerinden kana karışır. Vücudun yeterince gıda alabilmesi, ince bağırsakta çok sayıda bulunan ve villus çıkıntıları olarak adlandırılan kıvrımlar tarafından sağlanır. Çölyak hastaları, glütenli yiyecekler tükettiklerinde, bağırsak mukozasındaki alerji nedeniyle villus çıkıntıları tahrip olarak azalır ve küçülür. Böylece bağırsak yüz ölçümü gittikçe küçülür ve alınan gıdalar emilemez hale gelir. Bu durum beslenme yetersizliğine ve akabinde hastalığın ortaya çıkmasına neden olur. Üst endoskopi ile 12 parmak bağırsağından biyopsi alınır. Patoloji bu değişiklikleri saptar ve kesin tanı konulur.
Çölyak hastalığının tedavisi nedir? Çölyak hastaları hangi besinlerden uzak durmalıdır?
Çölyak hastalığının tedavisi, glütensiz diyet ve takiptir. Çölyak hastaları buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi tahıl içeren besinlerden ömür boyu uzak durmalıdır. İçerisinde glüten bulunan; ekmek, makarna, bulgur, irmik, hamur işi gibi yiyecekleri, paketlerinde “Glüten İçermez” gibi bir ibare olmadıkça tüketmemelilerdir. Fakat çölyak şikayetlerinden sadece bu ürünleri tüketmeyerek kurtulmak mümkün değildir. Kişi, glüten diyetine çok dikkat ettiği halde şikayetleri sürebilir. Bu durumun birçok nedeni vardır. Örneğin, ekmek tahtası ve tahta kaşıklar ne kadar yıkanırsa yıkansın içerisine glüten girebilmektedir. Bu nedenle çölyak hastalarının tahta kaşık, kesme tahtası gibi mutfak araç gereçleri yerine, mümkünse başka malzemelerden üretilmiş araç gereçleri kullanmalarını öneririm. Aynı zamanda kozmetik ve kimya endüstrisi de bazı ürünlerde glüteni ham madde olarak kullanmaktadır. Bu yüzden şampuanların, dudak nemlendiricilerinin, kremlerin, vücut losyonlarının içerisinde de glüten bulunabilmektedir. Çölyak hastaları glütensiz kozmetik ürünleri kullanmaya özen göstermelidir.
Periyodik olarak haber bültenimizi size ulaştıralım.
Nesilden nesile hayat bize GÜVEN diyor.
Güven Hastanesi hizmet standartları ile JCI tarafından akredite edilmiştir. JCI şikayet bildirimlerinizi buraya tıklayarak yapabilirsiniz.
Kişisel verilerin korunması ve işlenmesi politikalarına ilişkin aydınlatma metnimize buradan kişisel veri işleme envanteri ve kişisel verilerin korunması politikamıza ise buradan ulaşabilirsiniz.
