Damar sertliği, tıbbi adıyla ateroskleroz, vücudun atardamarlarını etkileyen ve tedavi edilmediğinde hayati tehlikeye yol açabilen kalp damar hastalığıdır.
Şeker hastalığı, obezite, sigara kullanımı, yüksek tansiyon, aile bireylerinde kalp hastalığının olması, hareketsiz yaşam ve sağlıksız beslenme damar sertliği riskini artırıyor. Damar sertliğinin belirtileri, hangi atardamarın etkilendiğine göre farklılık gösteriyor.
Damar sertliği;
Kalp damarlarını etkiliyorsa;göğüs ağrısı ve kalp krizi;
Beyin damarlarını etkiliyorsa;konuşma ve görme bozukluğu, kollarda ve bacaklarda güçsüzlük, geçici veya kalıcı inme;
Bacak damarlarını etkiliyorsa;yürüme esnasında baldırda ağrı (kladikasyo), istirahat esnasında ağrı, ayakta yara ve kangren belirtileri gözlemlenebiliyor.
Güven Hastanesi Kalp Damar Cerrahisi Bölümü Uzmanları, damar sertliği hakkında bilgi verdi.
Tıbbi adı ateroskleroz olan damar sertliği, vücudun atardamarlarını etkileyen bir hastalıktır. Atardamarlar vücudun ihtiyaç duyduğu oksijenlenmiş ve besleyici maddeler içeren kanı, doku ve organlara ulaştırır.
Sağlıklı bir atardamar elastik yani esnek yapıdadır. Zaman içerisinde atardamar duvarının iç kısmında, başlıca kolesterolden oluşan parçacıklar birikerek aterom plağını oluştururlar. Bu plaklar, atardamar duvarının esnekliğini kaybetmesine ve damar duvarının sertleşmesine neden olur.
Damar sertliği iki patolojik sorun oluşturur. Birincisi, aterom plağı zaman içinde yırtılabilir ve pıhtıyla birleşerek damarları tam tıkayabilir. İkincisi ise aterom plağı gittikçe büyüyerek damarların daralmasına yol açar. Her iki durumda da damar tarafından beslenen organa yetersiz kan gitmiş olur.
Damar sertliğinin belirtileri nelerdir?
Damar sertliği (ateroskleroz), atardamarda daralma veya tıkanma olmadıkça genelde belirti vermez. Atardamarların organ ve dokulara yeterince kan akışı sağlayamaması genelde orta ve ciddi ateroskleroz durumlarında olur. Damar sertliği belirtileri aterosklerozun hangi atardamarı etkilediğine göre değişir.
Damar sertliğinin kalp damarlarını etkilediği durumlarda;
Göğüs ağrısı,
Kalp krizi ortaya çıkabilir.
Damar sertliğinin beyin damarlarını etkilediği durumlarda;
Ayakta yara ve kangren belirtileri ortaya çıkabilir.
Damar sertliğinin nedenleri ve risk faktörleri nelerdir?
Damar sertliği çocukluk çağından başlayan sinsi ve ilerleyici bir hastalıktır. Kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, atardamarın iç duvarına hasar verecek durumlar damar sertliğinin başlamasına yol açabilir.
Damar sertliğine zemin hazırlayan ve ilerlemesine neden olan risk faktörleri şunlardır:
Şeker hastalığı ve insülin direnci,
Obezite,
Sigara ve tütün ürünleri,
Yüksek tansiyon,
Yüksek kolesterol ve trigliserid düzeyleri,
İnflamatuar hastalılar (artirit, sedef, SLE.. ),
Uyku apnesi,
Ailede genç yaşta kalp hastalığı hikâyesi,
Hareketsiz yaşam ve sağlıksız beslenme.
Damar sertliği hangi komplikasyonlara neden olur?
Organ veya dokuya kan getiren atardamardaki tıkanmalara veya daralmalara bağlı komplikasyonlar oluşur.
Kalp damarlarındaki damar sertliği; koroner arter hastalığı ve kalp krizine, ilerleyen dönemlerinde ise kalp yetmezliğine yol açar.
Şah damarındaki damar sertliği; şah damarı darlığı ve tıkanıklığına bağlı geçici iskemik atağa (TİA) ve inmeye (SVO) neden olabilir.
Bacak veya kolda oluşan damar sertliği; bacak veya kolda soğukluk, renk değişikliği, yürüme bozukluğu, ayak veya elde yaralara, doku kaybına ve kangrene neden olabilir.
Anevrizma; ateroskleroz aynı zamanda damar dokusunun zayıflamasına ve “anevrizma” olarak adlandırılan damar genişlemesine (balonlaşmasına) neden olur. Anevrizmalar patladığında hayatı tehdit eden kanamalara yol açar.
Damar sertliğinin tanısı nasıl konur?
Öncelikle hastaya fizik muayene yapılır. Muayene sonucunda şüphelenilen damar tıkanıklığına yönelik kan ve görüntüleme tetkikleri yapılır. Görüntüleme tetkikleri noninvazif (cerrahi durumlar gerektirmeyen işlemler) basit tetkiklerden invaziv tetkiklere doğru ilerler. Başlıcaları;
EKG, Efor testi, Ankle-brachial index,
Myokard sintigrafisi,
Ultrasonografik tetkikler: Doppler USG ve benzeri,
Tomografi anjiografi, MR anjigrafi,
Konvasiyonel anjiografi.
Damar sertliği nasıl tedavi edilir?
Hastalığın ilk evrelerinde kişinin hayat tarzında yapılan değişiklik ve ilaçlar uygulanır. İlaçlar hastalığın ilerlemesini ve komplike olmasını engeller. Eğer damar sertliği; tıkanıklık ve ciddi darlık düzeyine ulaşmışsa doktorların önerisiyle anjiyografik tedavi yöntemleri uygulanabilir. Anjiyografik tedavi yöntemleriyle sonuç alınamayacak hastalarda ise “bypass” olarak tanımladığımız ameliyat tedavisine başvurulabilir.
Damar sertliğini önlemek mümkün mü?
Damar sertliğini hayat tarzında yapılacak değişiklerle önlemek mümkündür.
Sigarayı bırakmak,
Düzenli egzersiz yapmak,
Sağlıklı beslenmek,
Kan basıncını kontrol altında tutmak,
Kan şekeri ve kan yağlarını kontrol altında olması için düzenli kontrole gitmek damar sertliğinin önlemede dikkat edilmesi gereken adımlardır.
Periyodik olarak haber bültenimizi size ulaştıralım.
Nesilden nesile hayat bize GÜVEN diyor.
Güven Hastanesi hizmet standartları ile JCI tarafından akredite edilmiştir. JCI şikayet bildirimlerinizi buraya tıklayarak yapabilirsiniz.
Kişisel verilerin korunması ve işlenmesi politikalarına ilişkin aydınlatma metnimize buradan kişisel veri işleme envanteri ve kişisel verilerin korunması politikamıza ise buradan ulaşabilirsiniz.
