Dünya genelinde ölüme neden olan hastalıklar arasında ilk sıralarda gösterilen diyabet (şeker) hastalığı; genetik faktörlerden kaynaklandığı kadar fazla kilo, sağlıksız beslenme ve hareketsiz yaşam sonucunda da ortaya çıkabiliyor. Uzmanlar sağlıklı yaşamın, düzenli beslenmenin ve fiziksel aktiviteleri ihmal etmemenin diyabet riskini önemli ölçüde azalttığını bildiriyor. Güven Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümünden Dr. Dyt. Evrim Güngör diyabetli hastaların nasıl beslenmesi gerektiği hakkında bilgi verdi.
“Erişkin yaşlardaki Türk toplumunun üçte ikisi kilolu veya obezdir”
Obezitenin çocukluk çağında görülme sıklığı son yıllarda artmıştır. Türkiye’de çocuk ve erişkinlerde diyabet yoğunluğunun yüzde 13.7’ye ulaştığı bildirilmiş ve obezite sıklığının yüzde 32 olduğu belirtilmiştir. Erkeklerde kilo fazlalığının, kadınlarda ise obezitenin daha yaygın olduğu dikkati çekmektedir. Genel olarak erişkin yaşlardaki Türk toplumunun üçte ikisi kilolu veya obezdir.
Diyabet hastalarında kalp damar hastalıkları, beyin damarlarında tıkanma sonucu felç, böbrek gibi hayati işlev gören organların hasarı sonucu böbrek yetmezliği, diyaliz gerekliliği ve tansiyon yüksekliği gelişebilir. Kanda artan şeker miktarı ayaklarda ve gözlerde kalıcı hasara da sebep olabilir.
Araştırmalar sonucunda, diyabet riski olan bireylerin yaşam tarzlarında değişiklikler yapmaları sonucunda Tip 2 diyabet riskinde yüzde 44-58 oranında azalma olduğu belirlenmiştir
İri bebek doğurma ya da hamilelik sırasında oluşan şeker öyküsü
Hipertansiyon (kan basıncı ≥140/90 mmHg ya da hipertansiyon tedavisi)
Kötü kolesterolün (LDL) yükselmesi ve iyi kolesterol (HDL) düşüklüğü
Polikistik over sendromu
Ağır insülin direnci ile seyreden sağlık sorunlarının varlığı
Erken yaşta kalp damar hastalığı öyküsü
Diyabet hastaları nasıl beslenmeli?
Dengeli ve sağlıklı beslenmek yükselen kan şekerini düzenleyen en önemli faktördür.
Uzun süre aç kalmamaya dikkat edilerek 3 ana ve 3 ara öğünden oluşan bir beslenme programı uygulanmalıdır.
Öğünlerde, çok tipli beslenme tarzı olan et, sebze, süt ve tahıl grubunun bir arada tüketmek en doğru seçim olacaktır. Protein ağırlıklı beslenmek, ekmek tüketmemek gibi tek tip beslenme tarzı kan şekerinin bir anda yükselip bir anda düşmesine sebep olacaktır. Kan şekerinde ani değişiklikler vücuda zarar vermektedir.
Beyaz ekmek yerine tam buğday unundan yapılan esmer, çavdar veya kepek ekmeği tüketilebilir.
Haftada en az 2-3 porsiyon kuru fasulye, nohut, mercimek gibi kuru baklagil yemekleri tüketilmelidir.
Öğünlerin posa açısından zengin olması gerekmektedir. Her öğünde sebze, tahıllı ekmek veya mercimek, nohut, bulgur gibi diğer tahıllı besinlerin tercih edilmesi hem kan şekerini dengede tutar hem de bağırsak hareketlerinin artırılmasını sağlar.
Ara öğünler atlanmamalı ve bu öğünlerde meyvenin yanında süt, yoğurt, ayran gibi ikinci bir besin ile tüketilmelidir.
Et, tavuk, balık gibi besinler derisi ve yağı ayrılarak haşlama, buğulama veya ızgara yöntemiyle pişirilip tüketilmelidir. Kızartma türü besinlerden uzak durulmalıdır.
Düzenli balık tüketilmiyorsa günde 1-2 adet ceviz yenmelidir.
Öğünlerde light ürünler yerine kalorisi düşük, sağlıklı pişirme yöntemi kullanılarak hazırlanmış gıdalara yer verilmelidir.
Yağ ve kolesterol içeriği yüksek kelle, paça, işkembe gibi sakatatlar, poğaça, açma gibi pastane ve sucuk, sosis, salam gibi şarküteri ürünleri tüketiminden kaçınılmalıdır.
Krema, mayonez, kaymak, et ve tavuk suyu ile pişirilmiş yemeklerden uzak durulmalıdır.
İçeriği bilinmeyen hazır gıdalar tüketilmemelidir.
Kuyruk yağ ve iç yağ gibi katı yağlar yerine sıvı yağ kullanılmalıdır.
Pasta, şekerleme, şerbetli tatlı gibi şekerli besinlerden uzak durulmalıdır.
Günlük alınan tuz miktarı 5 gramı aşmamalıdır.
Beslenme düzeni, hayatın her döneminde uygulanabilecek ve devamlılık sağlayacak şekilde değiştirilmelidir.
Doğal gıdalar tüketilmelidir. Hazır gıdalar tüketilecek ise enerji içeriği yüksek gıdalardan kaçınılmalı ve son kullanma tarihine dikkat edilmelidir.
Fiziksel olarak aktif olunmalıdır. Haftanın en az 5 günü, düzenli olarak en az 30 dakika orta yoğunlukta aktivite yapılmalıdır. Kilo kaybı sağlanması için daha fazla egzersiz yapılması gereklidir.
Diyabet hastalarının belli aralıklarla muayenelerini ve kontrollerini yaptırmaları, doktorun önerdiği ilaçları düzenli kullanmaları önemlidir.
Diyabet tedavisi ile;
Kan şekeri, kan basıncı ve kan yağları istenilen sınırlar içinde tutulabilir.
İdeal vücut ağırlığına ulaşılarak ve bu ağırlığı koruyarak, dengeli ve düzenli beslenerek, yeterli düzeyde egzersiz yapılarak diyabet hastalığının yol açabileceği sağlık problemleri en aza indirilebilir.
Periyodik olarak haber bültenimizi size ulaştıralım.
Nesilden nesile hayat bize GÜVEN diyor.
Güven Hastanesi hizmet standartları ile JCI tarafından akredite edilmiştir. JCI şikayet bildirimlerinizi buraya tıklayarak yapabilirsiniz.
Kişisel verilerin korunması ve işlenmesi politikalarına ilişkin aydınlatma metnimize buradan kişisel veri işleme envanteri ve kişisel verilerin korunması politikamıza ise buradan ulaşabilirsiniz.
