Endometriozis (Çikolata Kisti) Belirtileri, Tanı ve Tedavi Yöntemleri
GÜVEN SAĞLIK GRUBU
Paylaş:
Endometriozis (Çikolata Kisti) Belirtileri, Tanı ve Tedavi Yöntemleri
Doğurgan yaştaki her 10 kadından 1’ini etkileyen endometriosiz sorununun tedavisinin bu alanda uzmanlaşmış multidisipliner bir ekip tarafından yürütülmesi önem taşıyor. Ağrı, hamile kalmada zorluk, yumurtalık kistleri gibi istenmeyen sağlık sorunlarına yol açan hastalığın kişiye özel belirlenecek tedavi planı ve düzenli kontrollerle ömür boyu yakından takip edilmesi gerekiyor. Kadın Hastalıkları ve Doğum, Genel Cerrahi, Üroloji, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon, Radyoloji, Psikoloji, Beslenme ve Diyet uzmanlarından oluşan Güven Sağlık Grubu Endometriozis Konseyi, bu zorlu hastalığın tedavi ve takip sürecinde multidisipliner bir yaklaşım ile hizmet veriyor.
Endometriozis her ay kalınlaşıp, eğer gebelik oluşmaz ise kanamayla atılan endometrium yani rahim içi duvar tabakasının rahim dışı bölgelerde yerleşmesiyle oluşan bir hastalıktır. Endometriozis, ömür boyu sürecek bir yönetim planı gerektiren, tıbbi tedavi ön planda tutularak tekrarlanan cerrahi girişimlerden kaçınılması gereken kronik bir hastalıktır.
Doğurgan yaştaki kadınların yüzde 10-17’sini, kronik pelvik ağrısı olan kadınların da yüzde 35-60’ını etkilemektedir.
Risk grubunda olan kişiler şu şekilde sıralanabilir:
• Birinci derece akrabasında endometriozis olanlar
• Rahimde yapısal anormalliği olan kişiler
• İlk doğumunu 30 yaşından sonra yapanlar ya da hiç doğum yapmayanlar
• İlk adet kanaması erken yaşta olanlar ya da menopoza geç yaşta girenler
• Adet döngüsü 27 gün veya daha kısa sürede olanlar ve yoğun adet kanaması olan kişiler
• Çok zayıf olan kadınlar
• Beyaz ırk ve Asya kökenli kadınlar
Endometriozis nedenleri nelerdir?
Endometriozisin kesin nedeni bilinmemektedir. En yaygın kabul gören teori; her ay gerçekleşen yönü dışarı olan kan akımının, geriye doğru tüplerden karın içine akması, vücut koruyucu mekanizmalarının bu kanı temizleyememesi sonucunda dokularda iltihap gelişmesi ve süreç sonunda yapışıklıkların ve yangının oluşmasıdır.
Endometriozis belirtileri nelerdir?
Endometriozisin en sık görüldüğü bölgeler; yumurtalıklar, karın zarı, rahmin ön, arka, yan kısımları ile bağırsaklar ve ameliyat kesi yerleridir. Hastalık tuttuğu yere göre belirtiler verecektir. Endometriozisin yumurtalığı tutması ile ortaya çıkan çikolata kistinin en yaygın belirtileri ise; dismenore yani menstruasyon sırasında ağrı, disparoni yani cinsel birliktelik sırasında veya sonrasında ağrı, disüri yani idrar yaparken ağrı, bağırsak hareketleri ile ağrı, alt karın ve bel ağrısı, infertilite-gebe kalmada zorluk yani kısırlık, karında şişkinliktir.
Endometriozis değerlendirilmesi nasıl yapılmakta, tanısı nasıl konulmaktadır?
Endometriozis hastaları çoğunlukla 25-35 yaş arasında ve üreme çağındaki kadınlardır. Hastalar genellikle; kasık ağrısı, gebe kalmada zorluk ve/veya yumurtalık kisti şikayetleri ile başvururlar. Doktor, şikayetleri sorgulayıp değerlendirdiğinde ön tanı ve şüphesi doğrultusunda hastayı muayene edecektir. Fizik muayene bulguları hastadan hastaya farklılık göstermekle birlikte, endometriozis lezyonlarının (endometriotik implant) yerleştiği yerlere göre rahim arka duvarında nodüller, yumurtalıkta kistler, muayenede ağrılı bölgeler ile kendini gösterebilir. Ultrasonografi, ihtiyaç duyulduğunda manyetik rezonans gibi görüntüleme yöntemleri ile çikolata kistleri, rahim arka duvarında ve idrar kesesinde yerleşik nodüller görüntülenebilir. Kesin tanı, laparoskopi denilen kapalı yöntem ameliyat ile göbek deliğinden optik bir kamera ile girilerek karın içi organların değerlendirilmesi ve lezyonlardan biyopsi alınması ile konulur. Bu ameliyat ile endometriozis yaygınlığı, yapışıklıklar görülmekte ve aynı anda hem tanı hem tedavi mümkün olabilmektedir.
Endometriozis tedavisinde kullanılan yöntemler nelerdir?
Endometriozis tedavisi hastalığın yaygınlığı, seviyesi, bulguları ve gebelik düşünülüp düşünülmemesine göre değişiklik gösterebilir. İlaç tedavisi, ameliyat ya da her iki yöntemin birlikte kullanımı söz konusu olabilir. Gebelik planı varsa; yaş ve yumurtalık kapasitesi değerlendirilerek tedavi planlanır. Hangi tedavinin, kime, ne kadar süreyle uygulanacağı sorularının cevabı hasta ve hastalığın durumuna göre şekillendirilir.
Endometriozis hangi durumlarda cerrahi yöntemlerle tedavi edilir?
Endometriozisin cerrahi yöntemlerle tedavi edilmesini gerektiren durumlar şunlardır:
• Süreklilik gösteren ve ilaç tedavisine cevap vermeyen ağrı yakınması olduğunda,
• Mevcut hayat fonksiyonları kısıtlanan, ağır bulguları olan hastalarda,
• Endometriozis doku tanısının gerekli görüldüğü durumlarda,
• Bağırsak ya da idrar yolları tıkanıklığının olduğu durumlarda cerrahi tedavi uygulanır.
Endometriozis tedavisinde kullanılan cerrahi yöntemler nelerdir?
Ameliyat yapılacak ise kapalı yöntem yani laparoskopi ile cerrahi ilk tercih olmalıdır. Minimal invaziv ameliyatlardan biri olan laparoskopide, ameliyat göbek deliğinden girilen bir kamera eşliğinde 0,3-1 santimetrelik küçük kesi alanlarından gerçekleştirilir. Ciltte daha küçük kesilerin olması; hastaların çabuk iyileşmesine, ameliyat sonrası daha az ağrı hissedilmesine, daha az ilaç gereksinimine ve hastanede kalış süresinin kısa olmasına olanak sağlar. Bu avantajları ile uygun hastalarda laparoskopik yaklaşım açık cerrahiye üstündür.
• İlaç tedavisine dirençli ağrıları olan hastalarda kapalı ameliyat sırasında peritoneal endometriozis yani karın zarı tutulumu görülebilmektedir. Bu durumda karın zarı üzerindeki bu odaklar çıkarılmakta (eksizyon) ya da yakılmaktadır (ablasyon).
• Çikolata kisti ameliyatına karar verildiyse, çoğunlukla yumurtalık korunmaya çalışılarak kist cidarı çıkarılır, ameliyat sonrası nüksün yani hastalığın tekrar etmesinin önlenmesi için ilaç tedavisi verilir, nitekim zaman içinde cerrahi yapılsa dahi çikolata kistleri tekrarlayabilmektedir.
• Derin infiltratif endometriozis durumunda (bağırsak duvarı, idrar kesesi, rahimi tutan bağlar ve sinirlerde nodüller ve derin yapışıklıklar ile seyreden hastalık formu) ilaç tedavisine cevap alınamıyor ise cerrahi planlanmaktadır. Operasyonda amaç normal anatomiyi sağlamaya yönelik ilgili bölgelerdeki nodüllerin tamamen çıkarılması, hastanın ağrı ve şikayetlerinin giderilmesidir.
Endometriozis cerrahisinde ilk operasyon çok önem arz etmektedir, çünkü endometriozis organlarda yapışıklıklar ile seyreden, kronik bir hastalıktır. Yapılan her girişim zordur ve her cerrahi girişim ek bir yapışıklığın oluşmasına neden olacaktır. Endometriozis cerrahisi, minimal invaziv cerrahi ve endometriozis cerrahisi konusunda deneyimli kadın doğum uzmanları tarafından ilgili merkezlerde yapılmalıdır.
Cerrahi endometriozis tedavisi sonrasında dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
Cerrahi tedavi sonrası rekürrensi yani hastalığın tekrar etmesini önlemek amacıyla ilaç tedavisi başlanabilmektedir. İlaç tedavi süreci 6-24 ay arasında değişkenlik göstermekte olup; tedavi her hastada kişiye özel olmalıdır. Ağızdan alınan östrojen-progesteron içeren doğum kontrol hapları, sadece progesteron içeren haplar ya da hormon salan rahim içi alet yerleştirilmesi tedavi seçenekleri arasındadır. Doktorun kişiye uygun gördüğü tedavinin, belirli aralıklarda kontrollere gelinerek uygulanması bu zorlu hastalıkla baş etmeyi sağlayacaktır.
İşlemden ne kadar süre sonra iş ve sosyal hayata dönüş sağlanır?
Laparoskopik cerrahi işlemler sonrası hastaların normal hayata geri dönüşü açık cerrahiye kıyasla daha kısa sürmektedir. Bu süre, hastanın durumuna, geçirilen operasyona ya da kişinin ağrı eşiğine göre değişkenlik göstermekle birlikte 7-15 gün arasında olacaktır. Endometriozis konusunda deneyimli doktor, hasta ve hastalığın durumuna göre yönlendirmeyi yapacak ve en uygun tedaviyi planlayacaktır.
Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümümüzden randevu almak ve kadın sağlığına dair sorularınızı iletmek için 0539 937 75 35 numaralı telefondan hasta danışmanımızla anında WhatsApp görüşmesi başlatabilirsiniz.
Güven Sağlık Grubu olarak Dünya Sağlık Örgütü ve Sağlık Bakanlığı önerileri; hastanemiz Enfeksiyon Kurulu’nun kararları doğrultusunda aldığımız önlemlerle güvenle sağlık hizmeti sunmaya devam ediyoruz.
Periyodik olarak haber bültenimizi size ulaştıralım.
Nesilden nesile hayat bize GÜVEN diyor.
Güven Hastanesi hizmet standartları ile JCI tarafından akredite edilmiştir. JCI şikayet bildirimlerinizi buraya tıklayarak yapabilirsiniz.
Kişisel verilerin korunması ve işlenmesi politikalarına ilişkin aydınlatma metnimize buradan kişisel veri işleme envanteri ve kişisel verilerin korunması politikamıza ise buradan ulaşabilirsiniz.
