Gebelik şekeri tıbbi adıyla gestasyonel diyabet, anne ve bebekte önemli sağlık sorunlarına neden olabiliyor. Gebelik şekerinin önceden tanı alması ve tedavi edilmesi için uzmanlar şeker yükleme testini öneriyor.
Peki, şeker yükleme testi nasıl yapılıyor?
Güven Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümünden Uzm. Dr. Sedef Ramoğlu, şeker yükleme testi hakkında merak edilenleri yanıtladı.
Hamilelik esnasında plasentadan (bebeğin beslenmesini sağlayan yapı) salınan hormonlar, bebeğin yeterli miktarda besin almasını garantiye almak amacıyla annenin kanında insülin direncine sebep olan bir ortam yaratır. Eğer annenin pankreas fonksiyonları yetersiz kalırsa bu direnç kırılamaz ve hamilelikte annede “gebelik şekeri (gestasyonel diyabet)” olarak adlandırılan rahatsızlık gelişir.
Gebelik şekeri oluşması nedeniyle anne ve bebek sağlığını olumsuz etkileyebilecek durumlar oluşabileceğinden gebelik saptanan tüm hastalara tanısal ve tedavi amaçlı şeker yükleme testi önerilmektedir.
Şeker yükleme testi kimlere yapılır?
Risk faktörü olsun ya da olmasın gebe olan tüm hastalara şeker yüklemesi önerilmektedir. Bu yalnızca ülkemizde değil tüm dünyada geçerli bir uygulamadır. Gebelik şekeri saptandığı zaman, anne ve bebek sağlığı açısından;
Preeklampsi (Gebelik tansiyonu),
İri bebek gelişimi,
Erken doğum riski,
Omuz takılması gibi olumsuz durumlar engellenebilir.
Günümüze kadar dünyada yapılmış olan çalışmalarda testin yapılması ile ilgili anne ve bebek sağlığını olumsuz etkileyen bir sonuçla karşılaşılmamıştır.
Yapılan çalışmalarda risk faktörü olmayan gebelerin yaklaşık yüzde 20’sinde gebelik şekeri saptanmıştır. Dolayısıyla taramada hasta ayrımı yapılmamaktadır.
Şeker yükleme testi nasıl yapılır?
Genel yaklaşım bir ya da iki basamaklı tarama şeklindedir.
İki basamaklı taramada, hastaya 50 gr glukoz içeren içecek içirildikten sonra kan şekeri seviyesine bakılır. Bu testi uygulamak için hastanın mutlaka aç olması gerekmemektedir. Eğer bu testte yükseklik saptanırsa hasta aç iken 100 gr glukoz içeren oral glukoz tolerans testi uygulanır ve bu testin sonucuna göre tanı konur.
Tek basamaklı yükleme testinde ise 75 gr glukoz içeren içecek içirilerek uygulanır. Bu testi uygulamak için hasta aç olmalıdır. Her iki yöntem de tarama amacıyla uygulanabilmektedir.
Şeker yükleme testi kaçıncı haftada yapılır?
Rutin olarak şeker yükleme testi 24 ila 28’inci gebelik haftaları arasında uygulanmaktadır. Bu haftalarda değerlendirmenin sebebi, gebeliğe bağlı insülin direncinin en çok bu haftalarda belirgin artış göstermesidir. Eğer hastada risk faktörleri mevcut ise hekimin uygun gördüğü şekilde daha erken haftalarda da uygulanabilmektedir.
Risk faktörleri şunlardır:
Gebelik başlangıcında vücut kitle indeksini ≥ 30 kg/m₂ olması ya da gebelik döneminde normalden çok daha fazla kilo alınması,
Daha önceki gebeliklerde gestasyonel diyabet tanısı almış olmak,
İri bebek doğurma öyküsü ( 4000 gr ve üzeri),
İleri anne yaşı (35 yaş ve üzeri),
Daha önceden diyabet oluşturabilecek hastalık tanısı almış olmak (Polikistik over sendromu gibi.)
Şeker yükleme testi kaç saat sürer?
50 gr yükleme testi bir saat sürmektedir. Akabinde 100 gr Oral glukoz tolerans testi uygulanacaksa açlık kan şekeri bakılıp içecek içildikten sonra 1’inci, 2’nci ve 3’üncü saatlerde kan şekeri seviyesine bakılmaktadır yani toplam üç saat sürmektedir.
75 gr glukoz tolerans testi uygulanacaksa açlık kan şekeri bakıldıktan sonra içecek içildikten bir ve iki saat sonra kan şekeri seviyesine bakılır. Toplamda iki saat sürmektedir.
Şeker yükleme testi riskli mi?
Gestasyonel diyabet yani gebelik şekeri tanı almazsa ve tedavi edilmezse hem gebelik döneminde hem de doğum sonrasında anne ve bebek sağlığını olumsuz etkiler. Gebelik esnasında gebeliğe bağlı hipertansiyon oluşması, haftasına göre ağırlığı fazla bebek gelişimi nedeniyle artmış doğum travması riskleri, yine gebelik haftasına göre artmış bebek ağırlığı sebebiyle erken doğum ve buna bağlı yoğun bakım ihtiyacı, bebekte hipoglisemi, hiperbilürübinemi (sarılık) gibi metabolik rahatsızlıklar artmaktadır.
Uzun dönemde ise hem anne hem de bebekte tip 2 diyabet, metabolik sendrom ve kardiyovasküler hastalıkların oluşma riski yükselmektedir. Bebeklerde, adolesan dönem ve sonrasında obezite, metabolik sendrom, glukoz intoleransı ve hipertansiyon riskleri oluşmaktadır.
Tüm bu riskler yapılacak bu testler ile tanı alıp kontrol altına alınabilmektedir. Dolayısıyla testin yapılması anne ve bebek sağlığı için büyük önem arz etmektedir. Kanıta dayalı tıp biliminde testin uygulanmasıyla ilgili oluşan herhangi bir olumsuzluk saptanmamıştır.
Hamilelikte şeker yükleme testi ile ilgili herhangi bir riskten bahsedemeyeceğimiz gibi yapılması halinde pek çok risk önlenmiş olacaktır.
Periyodik olarak haber bültenimizi size ulaştıralım.
Nesilden nesile hayat bize GÜVEN diyor.
Güven Hastanesi hizmet standartları ile JCI tarafından akredite edilmiştir. JCI şikayet bildirimlerinizi buraya tıklayarak yapabilirsiniz.
Kişisel verilerin korunması ve işlenmesi politikalarına ilişkin aydınlatma metnimize buradan kişisel veri işleme envanteri ve kişisel verilerin korunması politikamıza ise buradan ulaşabilirsiniz.
