İletişim her zaman her yerde var olan temel bir ihtiyaçtır. Bireyler kendilerini, diğer insanları, çevreyi ve dünyayı keşfetmek; etkileşim kurmak gibi birçok nedenle iletişim kurarlar. Bunların gerçekleştirilmesi için de “etkili iletişim” oldukça önemlidir. İletişim insanlar arasındaki çok güçlü bir bağdır. İletişim becerilerinin kazanılmaya başlandığı ilk yer ise ailedir.
“İletişim becerilerinin kazanılmaya başlandığı ilk yer aile”
Etkili iletişim, iletişim engellerinin ortadan kaldırıldığı veya mümkün olduğunca aza indirildiği, istenilen ve beklenen iletişim biçimidir. Etkili iletişimde dinleme, kendini açma ve ifade etme becerileri çok önemlidir. Dinlemede; etkili dinleme, empati kurarak dinleme, açıklıkla dinleme, farkında olarak dinleme önemli bir yer tutmaktadır. İletişim için bu becerilerin mümkün olduğunca kullanılması gerekmektedir.
İletişim becerilerinin kazanılmaya başlandığı ilk yer ailedir. Çünkü çocuk; insanın tecrübe kazanmamış, ruhen ve bedenen gelişmemiş formudur.
Çocukluk dönemi, insanın şekil almaya en müsait çağıdır. Bu dönemde, yaşamın nasıl şekillendirileceğine dair bir yol oluşturulmaya başlanır. Bu yaşam yolunun doğru olması açısından, çocuklarla kurulan iletişim ve çocuğa “benlik kazandırma” davranışları son derece önemlidir. Bu nedenle çocuklarımızın iyi bir gelişim gösterebilmelerinde anne, baba ve çocuk arasında kaliteli iletişim kurulması çok önemlidir.
“İletişimin iyi olduğu aile ortamında çocuklar daha bağımsız bir kişilik geliştirir”
Aile içinde etkili bir iletişim, aile üyelerinin karşılıklı olarak birbirlerini, düşüncelerini ve duygularını anlamaları; yardımlaşma ve paylaşma davranışlarını desteklemeleri, çocukların gelişmesi için uygun bir ortam oluşmasını sağlamalarıyla mümkündür. İletişimin iyi olduğu aile ortamında çocuklar daha bağımsız bir kişilik geliştirir. Düşünce ve duygularını açıklama özgürlüğü ve alışkanlığı kazanırlar. Ayrıca ailede iyi iletişimin hüküm sürmesi; bireylerin birbirlerini daha iyi tanımasını, kendilerine ve diğer kişilere saygı duymalarını, empati ve uyum aktarımında çok daha etkili olmalarını sağlar. Aile içinde sevgi, mutluluk, neşe, kızgınlık, üzüntü, korku gibi duyguların aktarılması da sağlanmış olur.
“Eşler arasındaki anlayış ve davranış bütünlüğü iletişimi kuvvetlendirerek çocukların sosyal rollerini benimsemelerine yol açar”
Etkili bir iletişimin oluşturulamadığı ve iletişim engellerin yer aldığı bir ortamda çocukların gelişimi olumsuz etkilenir. Çocuklar özgürce düşünemeyen, düşünce ve duygularını açıkça dile getiremeyen bağımlı bireyler olur ve kendilerini net ifade edemeyebilir. Bu nedenle aile bireyleri arasında, özellikle anne-baba ile çocuklar arasında etkili bir iletişimin kurulması çok önemlidir. Eşler arasındaki anlayış ve davranış bütünlüğü iletişimi kuvvetlendirerek çocukların sosyal rollerini benimsemelerine yol açar.
Aile içinde etkili bir iletişim için dikkat edilmesi gerekenler:
Öncelikle aktif dinlemek çok önemlidir. Aktif dinleme, bir şeylerle meşgulken değil; kalben, zihnen ve bedenen o anda kalarak dinlemektir. Söz kesmeden, kendi fikrinizi söyleme önceliğine girmeden, eşinizin ya da çocuğunuzun düşünce ve duygularını anlamaya çalışarak dinlemek önemlidir. Bu dinleme davranışı ile eş/çocuk kendine verilen önemden de mutlu olur ve herhangi bir problemini gayet açık bir şekilde paylaşabilir. Dolayısıyla güvenli bir ortam oluşturulur. Çünkü kişi; yargılanmadan, akıl/öğüt verilmeden, ne olursa olsun kabul edileceğini, sevgi ve saygı duyulacağını bilir. kişiyi anlamak için alan açılmış olur. Kişide/çocukta öz güven, öz değer, öz saygısı ve çevresiyle olan ilişkisi desteklenir.
Aile içinde iletişim kurulurken mevcut andaki olaylar paylaşılmalıdır. Önceden konuşulmamış, birikmiş olaylara genellemeler, başka kişi ve olaylarla kıyaslamalar yapılmamalıdır. Eşin ve çocuğun, kendilerinin olduğu gibi kabul edildiğini hissetmesi sağlıklı bir iletişim için çok önemlidir.
Sağlıklı ve mutlu bir aile ortamının sağlanması için aile fertlerinin yapmaları gereken en önemli şeylerden biri de aralarındaki iletişimi artırmaktır. Bunun için baskı kurmadan, zorlamadan, sınırlama getirmeden, kurallara dayandırılmadan, geçirilen zamana kayıp olarak bakılmadan kurulan bir iletişim ortamı oluşturulmalıdır. Bu şekildeki aile ortamlarında hayatın akışı, aile fertlerinin birbirleriyle kurdukları açık iletişim sayesinde daha keyifli ve tatminkâr bir hale getirilmiş olur.
Odaklanarak o anda olmak çok önemlidir. Anne ve baba, çocuğuyla onu önemsediğini ve sevdiğini hissettirecek şekilde bütün dikkatini vererek ilgilenmelidir. Çocuğun/eşin gözlerinin içine bakarak, fiziksel temas kurarak, duygusal boyutta ‘aferin’ gibi anlamlar içeren dokunuşlar, ‘başka neler var…’’ gibi sözlerle desteklenerek konuşma için motive edilmeli. Bu tür yaklaşımlar çocuğu/eşi duygusal doyuma ulaştırmak adına önemlidir.
Aile içi disiplini sağlamak için kimseyi kırmadan, anlayışlı ve şefkatli bir şekilde iletişim kurmak çok önemlidir. ‘Ben öyle istiyorum’ şeklinde değil, çocuğun/eşin de anlayabileceği şekilde neden öyle olacağı anlatılmalıdır. ‘Hayır’ ların içi doldurulmalıdır. Aile fertlerinin görüşleri de alınmalıdır.
Eşler arasında davranış bütünlüğüne dikkat etmek, tutarlı olmak, çocuklarla iletişimi güçlendirmek ve aile içi empatiyi geliştirmek de bir o kadar önemlidir. Mesela çocuk oynarken oyuncağını kırdığında “Üzülecek ne var?” diyeceğimize, o oyuncağın çocuğumuz için ne kadar kıymetli olduğunu anladığımızı belirten cümleler kurmamız gerekir. “Oyuncağını çok sevdiğini ve buna üzüldüğünü anlıyorum” gibi hislerini anladığınızı ifade edici cümlelerle desteklemek de empatik ve şefkatli iletişimi güçlendirir.
Aile üyeleri birbirinden aldıkları mesajlar ile kendilerini değerli veya değersiz, kendilerini güvende veya güvensiz hisseder. Bu durum onların psikososyal ve sosyokültürel konumlarını, işlevselliklerini ve ruhsal durumlarını etkiler. Öz güvenli, şefkatli, başarılı bireyler yetiştirmek için aile içi iletişim gerçekten çok önemlidir. Bu konuda ebeveynlerin davranışlarıyla çocuğun zihninde, iletişimin ilk modelleri olduklarının bilincinde olmaları da çocukların ikili ilişkilerinde ve toplumsal gelişimimizde başarılı olabilmeleri bakımından önemlidir.
Yaşımız kaç olursa olsun her birey görülmek, duyulmak, anlaşılmak, sevgi ve saygı içinde olduğu gibi kabul edilmek ister. Bunun için de aile içi iletişim çok önemlidir. Sonuç olarak sağlıklı ve bütünlüğü korunmuş birey, fonksiyonel aileyi oluşturacak, o sağlıklı aile de sağlıklı toplumu oluşturacaktır.
Periyodik olarak haber bültenimizi size ulaştıralım.
Nesilden nesile hayat bize GÜVEN diyor.
Güven Hastanesi hizmet standartları ile JCI tarafından akredite edilmiştir. JCI şikayet bildirimlerinizi buraya tıklayarak yapabilirsiniz.
Kişisel verilerin korunması ve işlenmesi politikalarına ilişkin aydınlatma metnimize buradan kişisel veri işleme envanteri ve kişisel verilerin korunması politikamıza ise buradan ulaşabilirsiniz.
