İyi huylu prostat büyümesinde güncel tedavi yöntemleri
Şekil ve büyüklük açısından cevize benzeyen, idrar torbasının tabanını saran prostat, yalnızca erkeklerde bulunan bir salgı bezidir. Erkek bebeklerde bezelye büyüklüğündedir. 20 yaşa kadar büyümeye devam eder ve 45 yaşına kadar erişkin boyutunda kaldıktan sonra yaklaşık 45 yaşından itibaren yeniden büyümeye başlar.
Bu salgı bezinin başlıca işlevi; spermin sıvı olan bölümünü üretmek ve cinsel boşalma sırasında bu sıvının dışarıya atılmasına yardımcı olmaktır. Boşaltım sisteminin bir parçası olan prostat bezi konumu nedeniyle bu sistemi etkiler. İdrar kanalının en üst kısmını çevrelemektedir. Sağlıklı bir prostat bezi herhangi bir şikayete yol açmaz ama hastalanırsa içindeki dokuların şişmesi nedeniyle idrar kanalında daralmaya ve idrar yaparken güçlük yaşanmasına yol açar.
1- Prostat İltihabı (Prostatitler)
2- İyi Huylu Prostat Büyümesi (BPH)
Prostat bezinin iyi huylu büyümesi “benign prostat hiperplazisi” olarak adlandırılmaktadır. Erkeklerde 40’lı yaşların ikinci yarısı itibariyle prostat bezinin orta kısmındaki hücreler hızla çoğalır. Buradaki dokuların genişlemesi idrar kanalını baskılayarak, idrar akımını yavaşlatır. 50 yaşındaki erkeklerin yüzde 30’unda, 60 yaşındakilerin yüzde 50’sinde prostat başlangıcı belirtileri görülmektedir. 80 yaşın üzerinde ise bu durum yüzde 80’lere varmaktadır.
Prostat büyümesinin nedenleri net değildir. Kabul edilen nedenlerin birincisi yaşlanma, ikincisi erkeklik hormonunun varlığıdır. Araştırmacılar prostat bezinin yaşla birlikte, testosteronu da içeren bazı erkeklik hormonlarına karşı daha duyarlı olduğuna inanmaktadır. Bu hormonlar prostat dokusunda büyüme yapar. Bu yaşlarda erkeklik hormonu ile kadınlık hormonu arasındaki oran değişikliğine bağlı geliştiğini destekleyen bulgular saptanmıştır. Ailede BPH olması hastalık ihtimalini arttırır. BPH ABD ve Avrupa erkeklerinde Asya soyuna göre daha fazladır. Bu da yaşam şeklinin etkisini gösterir.
BPH olan hastaların sadece yarısında şikayetler vardır. Bu şikayetler şunlardır:
• İdrar yapmada zorluk, zayıf idrar akımı
• İdrara başlamada zorluk, bekleyerek idrar yapma
• Kesik kesik idrar yapma
• İdrar yapmanın sonunda damla damla idrar gelmesi
• Sık idrar yapma ve geceleri sık idrara çıkma
• Mesaneyi tam olarak boşaltamama hissi
• İdrar kaçırma
Eğer prostat büyümesi mesanenin boşalmasını engelliyorsa sağlığı ciddi olarak tehdit eder. Prostat büyüdükçe etrafında onu saran doku tabakası onun genişlemesini engelleyerek bükülmüş bir bahçe hortumu gibi uretraya basınç yapar. Mesanenin çeperleri kalınlaşır ve rahatsız edici bir durum yaratır. Mesane, az bir idrar bulundursa bile kasılmaya başlar ve bu da sık idrara çıkmaya neden olur. Sonuç olarak mesane zayıflar ve içini boşaltma yeteneğini yitirir. İdrar, mesanenin içinde kalır. Dolayısıyla uretranın daralması ve mesanenin tam olarak boşaltılamaması BPH' e bağlı problemler yaratmaktadır. İdrar torbasının sürekli dolu olması tekrarlayan mesane enfeksiyonu ve böbrek hasarı ile sonuçlanabilir. Prostat büyümesi olan erkeklerin yarısında şikayetler aynı kalır veya düzelir. Diğer yarısında ise yavaş yavaş daha da kötüleşir.
Eğer şikayetler hastayı rahatsız etmiyorsa ve sağlığını tehdit etmiyorsa tedavi gerekmeyebilir. Yine de bu şikayetlerin kontrol ettirilmemesi anlamına gelmez. 50 yaşını geçmiş bir erkeğin hiçbir yakınması olmasa dahi üroloji uzmanı tarafından yılda bir kez muayenesi gereklidir.
Çok büyük prostat olanlarda şikayet olabilir veya hiç olmayabilir, bunun tersine küçük bir prostat büyümesi olanlarda çok şiddetli şikayetler olabilir. Bu BPH’nin prostatın orta kısmından gelişmesine bağlıdır. Bu iç dokuları sıkıştırırken büyüme her zaman bezin boyutlarının dışına çıkmayabilir. Bununla birlikte prostat dokusu arttıkça şikayetler de daha çok olmaktadır.
Bilinen bir etkisi yoktur.
Yoktur, iki durum birbirinden bağımsız gelişir. BPH kanser öncesi bir olay değildir.
Hastalığın teşhisinde ilk adım fiziki muayene yapılması ve hasta öyküsünün dinlenmesidir. Ayrıca prostat büyüklüğünü görmek ve prostat kanserini ayırt etmek için parmakla rektal muayene yapılması gerekebilir. Enfeksiyonu ayırt etmek ve benzer şikayetlere neden olabilecek durumları saptamak için idrar analizi yapılabilir. Bunların yanı sıra prostat kanseri teşhisine yardımcı olması için PSA testi yapılmalıdır. Yapılan muayene ve testlerden sonra iyi huylu prostat büyümesi şüphesi varsa bazı ek testler istenir, bunlar BPH tanısını onaylamaya yardımcı olur.
İyi huylu prostat büyümesinin tedavisinde kullanılan birçok seçenek bulunmaktadır. Bunları; takip, ilaç tedavisi ve cerrahi tedavi olmak üzere 3 grupta ele almak mümkündür.
Takip: Hastalık nedeniyle çok şikayeti olmayan ve tetkikler sonucunda idrar kanalında belirgin bir tıkanıklık görülmeyen hastalar yıllık takiplerle kontrol altında tutulabilir.
İlaç Tedavisi: Prostat büyümesinin neden olduğu şikayetlerde uygulanması gereken ilk tedavi şeklidir. Orta derecede şikayetleri olan, kesin cerrahi gerektirmeyen ya da cerrahi tedavi istemeyen hastalarda ilaç tedavisi uygulanmaktadır. Bu ilaçların olup ömür boyu kullanılmaları gerekmektedir.
Cerrahi Tedavi: Prostat büyümesi tedavi edilmezse; hiç idrar yapamama, idrarda kanama, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları ve hatta böbrek yetmezliğine varan ciddi sağlık sorunlarına yol açabilmektedir. Hem bu istenmeyen tabloların oluşmaması hem de hastanın konforunun sağlanması için iyi huylu prostat büyümesi mutlaka tedavi edilmelidir. Bu noktadaki en önemli sorun hastalığın sinsi ilerlemesi sebebiyle ciddiyetinin kavranamaması ve ihmal edilmesidir. Bu hastalığın günümüzdeki en etkili tedavisi cerrahi yöntemlerle sağlanmaktadır. Her cerrahi işlemde olduğu gibi iyi huylu prostat büyümesi tedavisinde kullanılan cerrahi işlemlerin de bazı yan etkileri olabilmektedir. En sık kullanılan cerrahi tedavi yöntemleri; TUR prostatektomi, HOLEP, Greenlight lazer ve açık prostektomidir.
İyi huylu prostat büyümesi tedavisinde en sık kullanılan ameliyat yöntemi olan bu işlemde penisten girilen aletler yardımıyla prostat parça parça kesilerek dışarı alınmaktadır. Nadiren; kan kaybı, kan nakli ihtiyacı, idrar kaçırma, idrar yaparken ağrı, spermin geriye kaçması ve sertleşme bozukluğu gibi yan etkilere yol açabilir. Bu yöntemde 2-3 gün arasında katater kullanılması gerekmektedir.
HOLEP, prostat büyümesine bağlı idrar yolu tıkanıklığının tedavisinde kullanılan lazer yöntemlerinden biridir. Her boyuttaki prostatta uygulanabilmesine rağmen özellikle büyük prostatlarda ilk seçenektir.
Greenlight lazer ile prostat ameliyatı iyi huylu prostat büyümesinde kullanılan bir diğer lazer yöntemidir. 180 watt Greenlight cihazı önceki cihazlardan (80 watt ve 120 watt) çok daha etkili ve hızlıdır. 30-150 gram arası prostat büyümeleri bu yöntemle tedavi edilebilir. Bununla birlikte 120 gram üstündeki prostat büyüklüklerinde tekrar operasyon riski vardır. Bu nedenle 120 gram altındaki prostatlarda uygulanmaktadır.
Halk arasında açık prostat ameliyatı olarak bilinir. Kapalı cerrahinin uygulanamadığı büyük prostatlarda, büyük mesane taşı veya divertikül olan olgularda uygulanan tedavi yöntemidir. Kapalı cerrahi yöntemlere göre hastanede yatış süresi daha uzundur. Bu yöntemde karın alt tarafından yapılan kesiyle idrar torbasına ulaşılıp idrar torbası açıldıktan sonra prostat elle ve makasla serbestleştirilerek dışarı alınmaktadır.
Prostat ameliyatlarında en iyi yöntem tabirinin kullanılması doğru değildir. TUR, Greenlight ve HOLEP günümüzde etkili ve güvenli yöntemlerdir. Yönteme, hastanın yaşına, genel durumuna, idrar kanalının dar veya geniş olmasına ve prostat büyüklüğüne göre karar verilmelidir. Riskli, yaşlı ve kan sulandırıcı ilaç kullanan hastalarda birinci tercih Greenlight olmalıdır. 150 gram üstündeki prostatlarda HOLEP tek tercih olmalıdır. 120-150 gram arasında HOLEP birinci tercih Greenlight ikinci tercih olmalıdır. 30-80 gram arasındaki prostatlarda TUR, greenlight ve HOLEP benzer başarı oranlarına sahiptir. Patoloji örneği gerekiyorsa TUR veya HOLEP tercih edilmelidir. Genel durumu iyi olmayan riskli hastalarda ve üretrası dar olanlarda Greenlight birinci tercih olmalıdır.
Bütün prostat tedavisi yöntemlerinde oluşabilecek bir yan etkidir. Bu risk Greenlight yönteminde daha azdır. Ejakülasyonun korunmasını isteyen hastalara, başarı oranları kısıtlı kalmakla birlikte, TUR ve Greenlight ile ejakülasyon koruyucu yöntemler uygulanmaktadır.
Sağlık rehberimizden içerikler görüntüleyin.
Periyodik olarak haber bültenimizi size ulaştıralım.
Nesilden nesile hayat bize GÜVEN diyor.
Güven Hastanesi hizmet standartları ile JCI tarafından akredite edilmiştir. JCI şikayet bildirimlerinizi buraya tıklayarak yapabilirsiniz.
Kişisel verilerin korunması ve işlenmesi politikalarına ilişkin aydınlatma metnimize buradan kişisel veri işleme envanteri ve kişisel verilerin korunması politikamıza ise buradan ulaşabilirsiniz.
