Uykusuzluk (İnsomnia) Nedir ve Nedenleri Nelerdir?
GÜVEN SAĞLIK GRUBU
Paylaş:
Uykusuzluk (İnsomnia) Nedir ve Nedenleri Nelerdir?
Yeterli uyku uyuyamamak tüm bağışıklık sistemini zayıflatıyor. Bağışıklık sistemi zayıflayan vücut, diğer tüm kronik ve otoimmün hastalıklara açık hale geliyor. Güven Hastanesi Nöroloji Bölümünden Prof. Dr. Kamil Kadir Topalkara, uykusuzluğun kronik bir hastalık olduğunu vurgulayarak uykusuzlukla (insomnia) ilgili merak edilen soruları cevaplandırdı.
Uykusuzluk, uykuya dalma veya devam ettirme zorluğudur. Bazen de uykuya daldıktan sonra gece yarısı uyanıp tekrar uykuya dalamama durumu olabilir. Genelde yatağa yattıktan sonra en geç 15-20 dakika içinde uykuya geçiş olmalıdır.
Uykusuzluk semptomları nelerdir?
-Yorgun şekilde uyanma
-Gün içinde enerji düşüklüğü ve uykululuk hali
-Duygulanım değişiklikleri
-Dikkat ve konsantrasyon eksikliği olabilir.
Uykusuzluk nedenleri nelerdir?
-En önemli ve sık görülen sebep değişik nedenlere bağlı stres durumu,
-Uyku apnesi,
-Huzursuz bacak sendromu,
-Kullanılan ilaçlar (bazı antidepresanlar, astım ilaçları, bazı antihipertansifler, steroid gibi),
-Aşırı çay, kahve, alkol tüketimi,
-Geç saatte beslenme (uyku saatinden 3 saat önce yemek yemenin kesilmesi uygun olur),
-Geç yatma, yatarken TV izleme veya cep telefonu kullanma gibi alışkanlıklar,
-Gece çalışma, kıtalararası uçuş gibi sirkadiyan ritmi bozan durumlar.
Uykusuzluğun komplikasyonları nelerdir?
Kardiyovasküler hastalıklar (hipertansiyon, kalp krizi), tip 2 diyabet, obezite için risk faktörü, demans, mental bozukluklar (depresyon) gelişimini artırabilir. Aynı zamanda, gündüz uykululuğu ile iş kazası veya trafik kazası riskinde artışa yol açabilir.
Uykusuzluk tanısı nasıl konulur?
Uykusuzluk tanısı koymada en iyi araç, kapsamlı öykü (hastadan ve yakınından) tekniğidir. Tanıdan kuşku duyulur ve eşlik eden başka uyku bozuklukları (uyku apnesi, uyurgezerlik, REM uykusu davranış bozukluğu gibi) düşünülürse Polisomnografi istenebilir. Polisomnografi, uyku bozukluklarını ortaya çıkarmak amacı ile yapılan bir testtir. Bu testte, hastanın bir gece gözlem altında yatması gerekiyor.
Beyin, uykuda kendini yeniler ve temizler mi?
Uyurken aslında beynimize dinlenmesi için bir fırsat veriyoruz. Gün içerisinde çok fazla olay yaşıyor ve çok fazla bilgiye maruz kalıyoruz. Bunların bir araya gelip derlenmesi, toplanması, düzenlenmesi uyku sırasında gerçekleşiyor. Beyinde oluşan atık ürünler, beynin lenfatik sistemi aracılığıyla atılıyor. Atık ürünlerden beynimizi bu sistem sayesinde temizliyoruz. Sistem sürekli çalışır durumda olmasına rağmen en verimli çalışmasını gece biz uykudayken yani gece karanlıkta gösterir. Uykusuz kaldığımız sürece bu sistem sağlıklı bir şekilde çalışamıyor ve beyin dinlenemiyor. Dinlenemediğinde uyku bozukluklarıyla başlayan süreç çeşitli rahatsızlıklarla devam ediyor. Uykusuzluk bağışıklık sistemimizi zayıflatıyor. İleri yaşlarda, Alzheimer, Demans, MS (multipl skleroz) gibi hastalıkların ortaya çıkması ihtimalini yükseltiyor. Kaliteli ve sağlıklı bir uyku uyumadığınızda, beyninize kendini dinlendirmesi için zaman ayırmamış oluyorsunuz. Uyku, insanın en temel ihtiyaçlarından biri. Bu konu, sandığımızdan çok daha önemli.
Uykusuzluk tedavisi nasıl yapılır?
İlaçsız tedavi yöntemleri:
Uyku hijyeni eğitimi:
Uyku gelmeden yatağa gidilmemeli
Her gün aynı saatte yatma ve kalkma
Gündüz uyuklamadan kaçınmak
Düzenli egzersiz alışkanlığı edinmek
Yatak odasının karanlık ve serin olması sağlanmalı
Uyku saatine yakın yemek yememek
Yatma saatinden 6 saat öncesinde çay, kahve, alkol tüketimi kesilmeli
Gevşeme yöntemleri:
Stresi azaltmaya yönelik meditasyon (en az 2-4 hafta denenmeli)
Bilişsel davranışçı terapi:
Kronik uyku bozukluğu (3 ayı aşan uykusuzluk) olanlara ilk olarak bu yöntem önerilmektedir.
İlaçlı tedavi yöntemleri:
Hipnotikler
Benzodiazepinler (sedatif yan etkileri nedeni yaşlılarda tehlikeli ve daha çok akut uykusuzlukta tercih edilmeli)
Benzodiazepin reseptör agonistleri (solunumu baskılamadığı ve tolerans ya da bağımlılık gelişimi az olduğundan daha güvenli)
Yeni doğan bebekler çok uzun saatler uyuyabilirken, 18 yaşından sonra erişkin insanlar en az 7 saat sağlıklı bir uyku uyumalı. Ortalama 7-8 saat uyunan uyku, bizi daha dinç ve zinde hissettiriyor.
Periyodik olarak haber bültenimizi size ulaştıralım.
Nesilden nesile hayat bize GÜVEN diyor.
Güven Hastanesi hizmet standartları ile JCI tarafından akredite edilmiştir. JCI şikayet bildirimlerinizi buraya tıklayarak yapabilirsiniz.
Kişisel verilerin korunması ve işlenmesi politikalarına ilişkin aydınlatma metnimize buradan kişisel veri işleme envanteri ve kişisel verilerin korunması politikamıza ise buradan ulaşabilirsiniz.
