Düzenli egzersiz yapmak, dengeli beslenmek, stresten uzak olmak, sigara kullanmamak kısacası sağlıklı yaşamaya özen göstermek birçok hastalığın gelişmesini engellediği gibi diyabet yani şeker hastalığından da korunmada oldukça etkili.
Obez ve diyabetli birey sayısının artması ciddi bir halk sorunudur
Halk arasında şeker hastalığı olarak da bilinen diyabetin görülme sıklığı tüm dünyada ve ülkemizde her geçen gün artmaktadır. Özellikle hızlı sosyal ve kültürel değişimler, nüfusun yaşlanması, kentleşme oranında artış, fiziksel aktivitede azalma, çevresel toksinler, sağlıksız yaşam tarzı ve davranış biçimleri gibi nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan obez ve diyabetli birey sayısı artarak ciddi bir halk sorunu haline gelmiştir. Tüm dünyada bu kadar hızlı artan, bireyleri ve toplumları etkileyen başka bir hastalık bulunmamaktadır.
Uluslararası Diyabet Federasyonu (IDF) tarafından diyabet prevalansı hakkında yayımlanan güncel veriler, Türkiye’de 20-79 yaş aralığında yaklaşık 7 milyon diyabet hastası olduğunu ve bu rakamın toplam yetişkin nüfusun yaklaşık yüzde15’ine denk geldiğini göstermektedir.
Peki, nedir bu diyabet?
Diyabet, kan şekerini düzenleyen insülin hormonunun üretilememesi veya hücrelerdeki etkinliğinin azalmasına bağlı olarak ortaya çıkan ve artmış kan şekeri düzeyleri ile tespit edilen kronik bir hastalıktır.
Diyabetin ortaya çıkması ile birlikte sürekli normal değerlerin üzerinde seyreden kan şekeri, sinir sistemi, göz, kalp ve böbrek gibi organlarda akut ve kronik komplikasyonlara neden olabilmekte bunun bir sonucu olarak da bu organların işlevlerinde önemli sorunlara yol açabilmektedir. En yaygın görülen diyabet türleri Tip 1, Tip 2 ve gebelikte ortaya çıkan gestasyonel diyabettir.
Tip 1 Diyabet, genellikle çocukluk çağında, idiyopatik yani nedeni bilinmeyen durumlar veya otoimmün hastalıklar veya enfeksiyonlar sonucu pankreasın yeterli insülin üretememesine bağlı olarak ortaya çıkan diyabet türüdür. Tip 1 diyabetli çocuklar ve yetişkinler, uzman sağlık ekibi kontrolünde uygulanan insülin tedavisi, beslenme tedavisi ve düzenli fiziksel aktivite ve sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları kazandırılarak sağlıklı bir yaşam sürdürebilmektedir.
Tip 2 diyabet aşırı kilo ve hareketsiz yaşam tarzı nedeniyle ortaya çıkabilir
Tip 2 diyabet, tüm diyabet vakalarının yüzde 90’ından sorumludur. Tip 2 diyabette, Tip 1 ‘den farklı olarak pankreastan insülin salınımı gerçekleşmekte ancak insülinin karaciğer, kas ve yağ dokusundaki etkinliği azalmaktadır. Tip 2 diyabet, genetik yatkınlığın yanı sıra aşırı kilo, hareketsizlik gibi yaşam tarzı etmenlerine bağlı olarak da ortaya çıkabilmektedir.
Gestasyonel diyabet, ilk kez gebelik döneminde ortaya çıkan, genellikle beslenme tedavisi ve yaşam tarzı değişikliği ile kontrol altına alınabilen, gerekli durumlarda insülin tedavisinin uygulandığı diyabet türüdür. Tedavi, izlem ve yaşam tarzı değişikliği ile kontrol altına alınabilen gestasyonel diyabet ihmal edildiği takdirde, annenin ve bebeğin ileri yaşamda diyabete yakalanma riskinin yüzde 70-80 olduğu bildirilmektedir.
Tip 1 diyabet yaşam tarzından bağımsız olarak gelişebilirken, Tip 2 ve gestasyonel diyabet gelişme riski yaşam tarzı ile bir o kadar ilişkilidir. Yeterli ve dengeli beslenmeden uzak hareketsiz bir yaşam, stres, uyku düzensizliği gibi sağlıksız yaşam tarzının Tip 2 diyabet gelişme riskini artırdığı gösterilmiştir.
Diyabetin başarılı bir şekilde kontrol edilmesi sadece ilaçlara ve tıbbi tedavilere bağlı değildir; önleyici faaliyetler de başarılı kontrolde önemli yer tutmaktadır. Önleyici faaliyetlerin başında, sağlık tercihlerini yapabilen, sağlık okuryazarlığı yüksek bireyler yetiştirmek ve bu kişilerin sağlıklı yaşam davranışlarını uygulayabileceği ortamı hazırlamak gelmektedir.
Sağlıklı yaşam tarzı davranışları nelerdir?
Yaşam tarzı değişiklikleri ile 2040 yılına kadar 160 milyon diyabetin geciktirilebileceği veya önlenebileceği öngörülmektedir. Diyabetli olsun veya olmasın tüm bireylerin hastalığa yakalanma riski düzenli fiziksel aktivite, sağlıklı ve dengeli beslenme, stres yönetimi, uyku düzeni ve sağlıklı çevre, yaşam ortamlarının teşvik edilmesi yoluyla büyük oranda önlenebilir.
Sağlıklı yaşam biçimi, bireyin sağlığını etkileyen tüm davranışlarını kontrol etmesi, günlük aktivitelerini düzenlemede kendi sağlık statüsüne uygun davranışları seçmesidir. Sağlığı geliştiren davranışlar ise bireyin iyilik düzeyini artıran, kendini geliştirmeyi sağlayan davranışları içerir.
Sağlıklı yaşam biçimi davranışları:
Sağlık davranışlarının sorumluluğunu almak,
Sağlıklı ve dengeli beslenmek
Yeterli ve düzenli egzersiz yapmak,
Sigara kullanmamak,
Hijyenik önlemler almak,
Olumlu ilişkiler kurmak,
Stres yönetimini kapsamaktadır.
Sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını yaşamın bir parçası haline getiren birey, sağlıklı olma halini sürdürebilir ve sağlık durumunu daha iyi bir seviyeye getirebilir.
Sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının geliştirilmesi ve sürdürülmesi sağlığın ve hastalıklardan korunmanın temelidir. Bu durum, hastalıklardan korunma ve sağlığın geliştirilmesinde en önemli etken olan yaşam şekillerinin geliştirilmesine yönelik uygulamaların önemini ortaya çıkarmaktadır. Bu davranışların kazanılma sürecinde sağlıklı yaşam uzmanından destek almak çok önemlidir. Sağlıklı yaşam tarzı kazanılıp uygulandığında Tip 2 diyabet yüzde 80 oranında önlenebilir bir hastalıktır.
Periyodik olarak haber bültenimizi size ulaştıralım.
Nesilden nesile hayat bize GÜVEN diyor.
Güven Hastanesi hizmet standartları ile JCI tarafından akredite edilmiştir. JCI şikayet bildirimlerinizi buraya tıklayarak yapabilirsiniz.
Kişisel verilerin korunması ve işlenmesi politikalarına ilişkin aydınlatma metnimize buradan kişisel veri işleme envanteri ve kişisel verilerin korunması politikamıza ise buradan ulaşabilirsiniz.
