Ülkemizde sıklıkla çay ve marmelat olarak tüketilen kuşburnu; zengin antioksidan içeriği sayesinde eklem ağrılarına, kolesterole, kalp ve cilt sağlığına iyi gelebiliyor. İçeriğinde yağ yakma özelliğine sahip tilirozid antioksidanını bulunması ise kilo vermeye yardımcı olabiliyor.
Güven Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümünden Uzm. Diyetisyen Güner Kuseyri, kuşburnunun faydaları hakkında bilgi verdi.
Kuşburnu, yabani gül çiçeğinin taç yapraklarının altında kalan ve bitkinin tohumlarını içeren yuvarlak şekilli bir meyvedir.
Kuşburnunun faydaları nelerdir?
Kuşburnu kırmızı-turuncu rengini likopen ve beta karoten olarak bilinen karotenoid pigmentlerden almaktadır. Ayrıca kuşburnu; C vitamini, kateşinler, kersetin ve ellagik asit gibi hastalıklarla savaşan antioksidanlar açısından da zengindir.
Bu bileşiklerden zengin bir diyet vücuttaki inflamasyonu ve oksidatif stresi azaltmaya yardımcı olabilir. Kuşburnundaki antioksidanların miktarları; bitki türüne, hasat zamanına ve bitkinin yetiştirildiği rakıma bağlı olarak büyük ölçüde değişebilir. Yüksek rakımlardaki bitkiler, daha yüksek antioksidan seviyelerine sahip olma eğilimindedir.
Kireçlenmesi olan 100 kişide yapılan dört aylık bir çalışmada1, günlük 5 gram kuşburnu özü ile takviye edilenlerin, kontrol grubuna kıyasla önemli ölçüde daha az ağrı ve artan kalça eklemi hareketliliği yaşadığı belirlenmiştir. Kuşburnu tüketen gruptaki katılımcıların yüzde 65'i ağrıda bir miktar azalma olduğunu bildirmiştir. Kuşburnu, osteoartrit (kireçlenme) ağrısını iyileştiriyor gibi görünse de uygun dozu belirleyebilmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Kuşburnu, kalbe iyi gelir mi?
Kuşburnu tüketmek, kolesterolü ve kan basıncını düşürerek kalp sağlığını iyileştirebilir.
31 kişi üzerinde yapılan 6 haftalık bir çalışma2 sonucunda, günlük 40 gram kuşburnu tozu içeren bir kuşburnu içeceği tüketmenin, kontrol grubuna kıyasla kan basıncında, toplam kolesterolde ve LDL (kötü) kolesterolde önemli düşüşlere yol açtığı belirlenmiştir. Araştırmada kullanılan tüketilen kuşburnu miktarı çok yüksek olup daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Kuşburnu ayrıca flavonoid (sebzelere ve meyvelere parlak renk veren antioksidanlar) açısından zengindir. Bu antioksidanların, kan basıncı değerleri yüksek olan kişilerde kan basıncını düşürdüğü ve kalbe giden kan akışını iyileştirdiği gözlemlenmiştir.
Kuşburnu, kalp hastalıklarından korunmada etkili antioksidanlar içermektedir. Kuşburnu çayının etkinliği üzerinde ise daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Kuşburnu kilo vermede etkili midir?
Araştırmalara göre kuşburnu çayı, kilo vermeye yardımcı olabilir.
Çalışmalar, Rosa canina bitkisinden elde edilen kuşburnunun, yağ yakma özelliğine sahip tilirozid adı verilen bir antioksidanda yüksek olduğunu göstermektedir.
Kuşburnu çayı ve kilo kaybı arasındaki ilişkiyi değerlendirmek için insanlar üzerinde yapılan daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
Kuşburnu çayının cilde faydaları nelerdir?
C vitamini, kollajen sentezini destekler ve cilt hücrelerini güneş hasarına karşı korur. C vitaminin sağladığı bu iki durum, cildin daha sıkı ve daha genç görünmesine yardımcı olabilir. C vitamini açısından zengin olan kuşburnu çayını tüketmek de cilde fayda sağlayabilir.
Ayrıca kuşburnu çayı, yaşlanma karşıtı etkileri olabilen karotenoid astaksantin içermektedir.
Kuşburnu çayındaki diğer karotenoidler (bitkilere açık sarı-kırmızı arası renkleri veren pigmentler) de cilt sağlığına fayda sağlayabilir. Özellikle A vitamini ve likopenin cilt hücrelerini güneş hasarına karşı koruduğu bilinmektedir.
34 kişiyle yapılan 8 haftalık bir çalışma sonucunda, günde 3 gram kuşburnu tozu tüketenlerin daha az kazayağı kırışıklığı yaşadığı ve kuşburnunun cilt nemini, elastikiyetini iyileştirdiği gözlemlenmiştir. Kuşburnu çayının ise cilt sağlığı üzerinde aynı etkiye sahip olup olmadığı belirsizdir.
Bu faydaların çoğuna ilişkin kanıtlar, kuşburnu özü üzerine yapılan çalışmalarla sınırlıdır ve bu etkileri deneyimlemek için ne kadar kuşburnu çayı içilmesi gerektiği net değildir.
Kuşburnu nasıl tüketilir?
Kuşburnu, taze ya da kurutularak kullanılmaktadır. Ülkemizde bazı bölgelerde kuşburnu, sıklıkla marmelat ve çay formunda tüketilir. Araştırmalar taze kuşburnunun kurutulmuş kuşburnuna göre daha fazla antioksidan içerebileceğini göstermektedir.
Kuşburnu tüketiminde dikkat edilmesi gerekenler nelerdir? Yan etkileri var mıdır?
Kuşburnu yaygın olarak güvenli kabul edilir. Ancak günümüzde, hamilelik ve emzirme döneminde kuşburnu tüketiminin güvenli olup olmadığı bilinmemektedir.
Kuşburnunun fazla tüketilmesi sonucunda ortaya çıkabilecek yan etkiler hakkında kapsamlı araştırmalar bulunmamaktadır. Fakat yüksek dozda C vitamini tüketmek kabızlığı, mide ekşimesini ve bulantısını tetikleyebilir. İçerdiği yüksek C vitamini nedeniyle aşırı kuşburnu tüketimi, bazı kişilerde böbrek taşı oluşum riskini de artırabilir.
Lityum etken maddeli ilaçlarla birlikte kullanılması durumunda kuşburnu, sahip olduğu idrar söktürücü etki nedeniyle vücuttaki lityum konsantrasyonunu artırarak ciddi yan etkilere neden olabilir. Bu durumda kuşburnu çayının kullanılmaması önerilir.
Kuşburnu çayı nasıl yapılır?
Bir cezvede ya da tencerede 1 su bardağı su kaynatılır. Kaynayan suya 3 çay kaşığı kurutulmuş kuşburnu eklenir ve 10-15 dakika daha kaynatılır. Daha sonra ocaktan alınır ve 5-10 dakika dinlenmeye bırakılır. Bir süzgeç yardımıyla fincana süzülür.
Kaynaklar
Warholm, O., Skaar, S., Hedman, E., Mølmen, H. M., & Eik, L. (2003). The effects of a standardized herbal remedy made from a subtype of Rosa canina in patients with osteoarthritis: a double-blind, randomized, placebo-controlled clinical trial. Current therapeutic research, 64(1), 21-31.
Andersson, U., Berger, K., Högberg, A., Landin-Olsson, M., & Holm, C. (2012). Effects of rose hip intake on risk markers of type 2 diabetes and cardiovascular disease: a randomized, double-blind, cross-over investigation in obese persons. European journal of clinical nutrition, 66(5), 585-590.
Phetcharat, L., Wongsuphasawat, K., & Winther, K. (2015). The effectiveness of a standardized rose hip powder, containing seeds and shells of Rosa canina, on cell longevity, skin wrinkles, moisture, and elasticity. Clinical interventions in aging, 10, 1849.
Periyodik olarak haber bültenimizi size ulaştıralım.
Nesilden nesile hayat bize GÜVEN diyor.
Güven Hastanesi hizmet standartları ile JCI tarafından akredite edilmiştir. JCI şikayet bildirimlerinizi buraya tıklayarak yapabilirsiniz.
Kişisel verilerin korunması ve işlenmesi politikalarına ilişkin aydınlatma metnimize buradan kişisel veri işleme envanteri ve kişisel verilerin korunması politikamıza ise buradan ulaşabilirsiniz.
