Nefes Darlığı Neden Olur? Nefes Darlığı Nasıl Geçer?
GÜVEN SAĞLIK GRUBU
Paylaş:
Nefes Darlığı Neden Olur? Nefes Darlığı Nasıl Geçer?
Nefes darlığı, genellikle akciğer ile ilgili rahatsızlıklar sebebiyle ortaya çıkıyor. KOAH, astım, bronş aşırı duyarlılığı, sigara kullanımı, nefes borusunu tıkayan tümörler, akciğer zarında çeşitli nedenlerle oluşan sıvı birikmeleri, diyafragmayı etkileyen karın içi durumlar ve fazla kilo nefes darlığına neden olan faktörler arasında gösteriliyor. Nefes darlığının geçmesi için nefes darlığı nedeninin teşhis ve tedavi edilmesi gerekiyor. Nefes darlığı yaşayan kişinin sigarayı bırakmasının da nefes darlığı tedavisinde oldukça etkili olduğu bildiriliyor.
Nefes alıp vermek istem dışı ve kişinin kontrol etmediği kendiliğinden olan düzenli bir eylemdir.
Kişinin nefes alış-verişini fark etmesi solunumun zorlaşması ve istemli hale gelmesi birey tarafından “nefes darlığı” olarak ifade edilir.
Nefes darlığının belirtileri nelerdir?
Nefes darlığında kişi, normalde fark etmeden yaptığı solunum eyleminin farkına vardığını ve aldığı nefesin kendisine yetmediğini ifade edebilir. Birey, merdiven çıkmak ve yokuş yukarı yürümek gibi hafif efor gerektiren işleri eskisi kadar kolay yapamadığını söyler ve halsizlikten yakınır. Kimi zaman ise nefes verme işinin kendisini zorladığını ifade eder. Nefes alma sıklığı bazen de derinliği artar.
Hangi durumlarda ya da hastalıklarda nefes darlığı görülür?
Nefes darlığı;
Kansızlık,
Kalp yetmezliği,
Hareketsizliğe bağlı performans düşüklüğü,
Tiroid hastalıkları,
Kas hastalıkları,
Damar sorunları gibi birçok durumda görülebilir.
Ancak akciğeri ilgilendiren durumlarda görülen nefes darlığı daha sıktır ve önemli olabilir. Akciğer dokusunu ve solunum yollarını ilgilendiren hastalıklar nefes darlığına yol açabilir.
Astım ve bronş aşırı duyarlılığı en sık karşılaşılan nefes darlığı nedenidir. Bu durumlarda enfeksiyonlar ve alerjenlerle ataklar şeklinde nefes darlığı gelişmektedir.
Nefes darlığının en sık nedenlerinden biri de kronik obstrüktif akciğer hastalığıdır (KOAH). Çoğunlukla sigara içenlerde, yıllar içinde artan eforla olan nefes darlığı şikâyetlerinin en önemli kısmıdır.
İnterstisyel akciğer hastalığı olarak adlandırılan ve akciğer dokusunun giderek sertleşmesi ve oksijen alma kapasitesinin azalmasıyla seyreden hastalıkta da zaman içinde artan nefes darlığı görülebilir.
Ayrıca;
Nefes borusunu tıkayan tümörler,
Akciğer zarında çeşitli nedenlerle oluşan sıvı birikmeleri,
Diyafragmayı etkileyen karın içi durumlar,
Aşırı şişmanlık gibi faktörlerde de nefes darlığı ortaya çıkabilir.
Nefes darlığı tanısı nasıl konur?
Muayene sırasında hekimin duyduğu ıslık gibi akciğer sesleri nefes darlığı tanısının ilk aşaması sayılabilir. Bu ses kimi zaman dışarıdan hastanın kendisi ve/veya ikinci şahıslar tarafından da duyulabilir.
Ancak nefes darlığında kesin tanı, solunum fonksiyon testleri (spirometri) ile konulabilir ve olayın şiddeti ölçülebilir.
Spirometri yani solunum fonksiyon testleri bir teknisyen tarafından yapılan ve teknisyenin komutlarıyla yönlendirdiği bir testtir. Solunum fonksiyon testleri, bilgisayara bağlı bir ölçüm borusundan ağız yoluyla yapılır. Spirometri ile hastaya güçlü manevralar yaptırılarak kullanılabilir maksimum akciğer kapasitesi ve hava akım yollarından geçen havanın akım hızı tespit edilebilir.
Kimi zaman akciğerin oksijen alım kapasitesinin ölçümü için –daha gelişmiş bir cihazla- difüzyon testi de yapılabilir. Daha komplike ölçümler için ergospirometri denilen akciğer efor testi çok nadir durumlarda kullanılabilir.
Günümüzde astım ve KOAH hastalarının evde kendi takiplerini yapabildikleri el tipi basit spirometreler de kullanılmaktadır.
Nefes darlığı nasıl geçer?
Nefes darlığının nedeni belirlenip tedavi edildiğinde nefes darlığı iyileştirilebilir.
Astımda, esas olarak, içeriğinde düşük doz kortizon ve bronş genişleticilerin olduğu solunum yolu ile kullanılan gaz ve toz inhaler ilaçlar kullanılmaktadır. Yanı sıra allerji ilaçları astım hapları ve kimi zaman allerjiyi yatıştıracak biyolojik ilaçlar kullanılabilir.
KOAH’da astım için kullanılan inhaler ilaçlar ve farklı çeşitleri ana tedaviyi oluştururken solunum kaslarını güçlendirici solunum egzersizleri, yaşam stili değişikliği önerileri de tedaviler arasındadır.
KOAH başta olmak üzere nefes darlığı yaratan hastalıklarda içilen tütün ürünlerinin bırakılması önemli tedavi seçenekleri içindedir. Bunun yanı sıra tümörlerde operasyonel seçenekler ve akciğer zarını ilgilendiren durumlarda da tıbbi ve cerrahi seçenekler de nefes darlığı tedavisinde kullanılmaktadır.
Nefes darlığında erken teşhisin önemi nedir?
Her hastalıkta olduğu gibi nefes darlığına yol açan akciğer hastalıklarında da erken tanı çok önemlidir.
Nefes darlığı şikayeti kimi zaman gerçek bir hastalık olmadığı gibi kimi zaman psikolojik durumlardan da kaynaklanabilir. Ayrıca kimi durumlarda nefes darlığı algısal olarak varmış gibi de hissedilebilir. Muayene ve gerekli durumlarda yapılan spirometri ile bir hastalık olmadığını bilmek hastayı çok rahatlatacaktır.
Eğer nefes darlığı bir hastalıktan kaynaklanıyorsa hastalığın tanısını koymak, tedavinin erken dönemde başlamasını sağlar. Böylece daha düşük doz daha az ilaçla tedavi mümkün olabilir. Bu durum daha fazla ilaçla tedavinin sebep olabileceği yan etkilerin azalmasına neden olacaktır. Erken tedaviye başlamak hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir ve hatta durdurabilir.
Ayrıca, nefes darlığının sebep olduğu yaşam kalitesindeki azalmayı, erken tanı ve tedavi sayesinde geri döndürmek mümkün olabilecektir.
Nefes darlığı yaşayanlar nelere dikkat etmeli?
Nefes darlığına sebep olan akciğer hastalıklarında inhaler (akciğerlere ve akciğerler aracılığıyla vücuda ilaç salımı için kullanılan tıbbi bir cihaz) tedavi, halen ana unsur olarak durmaktadır.
Nefes darlığı olan hasta, bu ilaçlar başta olmak üzere tüm tedavi yöntemlerini hekimin belirlediği doz ve süreye bağlı olarak harfiyen uygulamalıdır.
Sigara kullanımının nefes darlığı tedavisini bozan en önemli etken olması göz önüne alınarak sigara kullanımına son verilmelidir.
İş ve sosyal yaşamda gereken önlemlerin alınması da hastaların dikkat etmesi gereken unsurların içindedir.
Ayrıca,evlerde kontrolsüzce kullanılan asit ve baz içerikli temizlik ürünlerinin solunum sistemine zarar verdiği unutulmamalıdır.
Son iki yıldır yaşamı tehdit eden koronavirüs hastalığının (hafif ya da ağır geçmiş olsun) başta akciğer olmak üzere tüm organlardaki mikrovasküler yatakta (kılcal damar sistemi) iltihap ve pıhtılaşma eğilimini artırdığı gösterilmiştir. Solunum sistemi muayene ve ölçümleri normal olsa da koronavirüsten bir süre sonraya kadar efor kısıtlanması ve nefes darlığı hissinin olacağı akılda tutulmalı, düzenli muayene ve takip göz ardı edilmemelidir.
Periyodik olarak haber bültenimizi size ulaştıralım.
Nesilden nesile hayat bize GÜVEN diyor.
Güven Hastanesi hizmet standartları ile JCI tarafından akredite edilmiştir. JCI şikayet bildirimlerinizi buraya tıklayarak yapabilirsiniz.
Kişisel verilerin korunması ve işlenmesi politikalarına ilişkin aydınlatma metnimize buradan kişisel veri işleme envanteri ve kişisel verilerin korunması politikamıza ise buradan ulaşabilirsiniz.
